Shaxsiy kompyuter arxitekturasi va texnik

Tizim birliklarining asosiy konfiguratsiyasi 
> Koson kerakli kompyuter komponentlarini ishonchli o‘rnatishni 
ta’minlaydi. 
> Tizim kartasi kompyuter komponentlarini bitta qurilmaga 
integratsiya qilish uchun mo‘ljallangan. Unda quyidagilar mavjud: CPU 
ulagichi, uning turiga qarab, Intel® yoki AMD tomonidan ishlab 
chiqarilgan protsessorlarni o‘rnatish imkonini beradi, tizim tekshiruvi 
chipsetlari (chipset), operatsion xotira kengaytirish konnektorlari), 
SATA (HDD/SSD qattiq disklarini o‘rnatish uchun, DVD-RW/Blu-ray 
optik drayvlar) USB (kartani o‘quvchi, klaviatura, sichqonchani, 
printer, va boshqalarni o‘rnatish uchun), PS/2 (klaviatura, sichqonchani, 
brauzerlarni ulash uchun), BIOS dasturi bilan doimiy saqlash qurilmasi 
(rom), 
> CPU CPU CPU-elektron birlik yoki integral elektron (mik-
roprotsessor), kompyuter yo‘riqnomasini (dastur kodini), kompyuter 
apparatining asosiy qismini yoki programmalanadigan mantiqiy 
tekshirgichni bajaradi. 
Monoblokning asosiy komponentlari 
Asosiy konfiguratsiya quyidagilardan iborat: Monoblok; Klavia-
tura; Sichqoncha 

---

148 
Asosiy konfiguratsiya* DESTEN markali kompyuterlar quyidagi 
xususiyatlarga ega 
Monobloklarning asosiy konfiguratsiyasi 
asosiy konfiguratsiyani o‘zgartirish va iste’molchi bilan keli-
shilgan holda qo‘shimcha qurilmalarni o‘rnatish mumkin. Monoblok 
tarkibiy qismlarni o‘z ichiga oladi (shakl.6) shaxsiy kompyuterning 
ishlashini ta’minlash: 
> Uy-joy-kerakli komponentlarni ishonchli o‘rnatishni ta’min-
laydi. 
> Displey (monitor) - axborotni vizual ko‘rsatish uchun 
mo‘ljallangan elektron qurilma. 
> Tizim kartasi kompyuter komponentlarini bitta qurilmaga 
integratsiya qilish uchun mo‘ljallangan. Unda quyidagilar mavjud: CPU 
ulagichi, uning turiga qarab, Intel® yoki AMD tomonidan ishlab 
chiqarilgan protsessorlarni o‘rnatish imkonini beradi tizim tekshiruvi 
chipseti (chipset), operatsion xotira konnektorlari (RAM), karta 1 dan 4 
va undan yuqori DIMM SDRAM modullari (DDR3/DDR4), PCI 
kengaytirish slotlari, PCI Express (video adapterlarni, tarmoq 
adapterlarini va turli kengaytirish kartalarini o‘rnatish uchun), SATA 
(HDD/SSD qattiq disklarini o‘rnatish uchun, DVD-RW/Blu-ray optik 
sichqoncha, printer, va hokazo), PS/2 (klaviatura, sichqonchani, 
brauzerlarni ulash uchun), BIOS dasturi bilan doimiy saqlash qurilmasi 
(rom), quvvat elementi bilan Real vaqtda soat (CMOS). 
> CPU CPU CPU-elektron birlik yoki integral elektron 
(mikroprotsessor), 
kompyuter 
yo‘riqnomasini 
(dastur 
kodini), 
kompyuter apparatining asosiy qismini yoki programlanadigan 
mantiqiy tekshirgichni bajaradi. 
> RAM xotirasi kompyuter xotirasi tizimining uchuvchan 
qismidir, unda kompyuter ishlayotgan vaqtda ishlaydigan kompyuter 
kodi (dasturlari), shuningdek, protsessor tomonidan ishlab chiqarilgan 
kirish, chiqish va oraliq ma’lumotlar saqlanadi. 
> Drayvlar-qattiq disk ma’lumotlarni saqlash va saqlash uchun 
mo‘ljallangan axborot vositasi. Xotira qurilmasining ishlashi tizimning 
ikki yoki undan ortiq barqaror holatga olib kelishini ta’minlaydigan har 
qanday jismoniy ta’sirga ega bo‘lishi mumkin, HDD yoki SSD qattiq 
disklari SATA interfeysiga ega va tizim kartasidagi mos keladigan 
ulagichga ulanadi. 

---

149 
> Kartani o‘quvchi-xotira kartalarini o‘qish va yozish uchun 
qurilma, shuningdek, turli maqsadlarda boshqa elektron kartalar. 
Xususan, Smart - kartalar va flesh-kartalar USB interfeysiga ega va 
tizim kartasidagi mos keladigan ulagichga ulanadi. 
> Optik haydovchi-mexanik komponentga ega bo‘lgan qurilma, 
ish joyini tashkil etish 
Kompyuterning uzoq va samarali ishlashini ta’minlash bo‘yicha 
tavsiyalar: 
> kompyuterni tekis, barqaror yuzaga joylashtiring. Kompyu-
terning qattiq diskiga zarar yetkazishning oldini olish uchun 
kompyuterni kuchli tebranishli joylarda ishlatmang; 
> kompyuterdagi teshiklar shamollatish va uni qizib ketishdan 
himoya qilish uchun mo‘ljallangan. Shunday qilib, bo‘sh joyni 
taxminan 10 santimetr atrofida bepul havo aylanishi uchun kompyuter 
atrofida bo‘shating. Kompyuterni chang, tutunli joylarda ishlatmang; 
> kompyuterni televizor va radio qurilmalar, nusxa ko‘chirish 
mashinalari va konditsionerlar kabi kuchli elektr va magnit maydonlarni 
yaratadigan qurilmalardan uzoqroq joyda joylashtiring; 
> kompyuterni muhim haroratli joylarda ishlatmang yoki 
saqlamang. Ayniqsa, kompyuterni uzoq vaqt davomida to‘g‘ridan-
to‘g‘ri quyosh nurida, radiatordan yoki issiqlik manbai yonida 
qoldirmang, chunki yuqori harorat qurilmaga zarar yetkazishi mumkin; 
> kompyuterni yuqori namlikli joylarda saqlamang. 
Kompyuter quyidagi sharoitlarda yopiq, quruq isitiladigan xonada 
ishlash uchun mo‘ljallangan: 
> atrof-muhit harorati + 5...+35°C 
> t +25°C 45.80 da nisbiy namlik% 
> atmosfera bosimi 84.106, 7 kPa 
Kompyuterni o‘rnatish joyi bir fazali AC elektr tarmog‘iga ulanish 
uchun rozetka bilan jihozlangan bo‘lishi kerak, kuchlanish 220V 50-
60Hz topraklama bilan. Tuproq devorining qarshiligi 4 Ohm dan 
oshmasligi kerak. 
Tizim birligi yoki monoblok bilan ishlashda muhim choralar 
Qo‘llanmaning bu qismi kompyuter bilan ishlashda xavfli 
vaziyatlarni bartaraf etishga yordam beradi. Kompyuterni loyihalash va 

---

150 
qurishda xavfsiz ishlashni ta’minlash uchun barcha zarur talablar 
bajarildi. Biroq, xavfli vaziyatlarning yuzaga kelishi ehtimolini bartaraf 
etish uchun kompyuterdan oqilona foydalanishingiz kerak. 
> Yuqoridagi barcha ko‘rsatmalarni o‘qing va undan foydalanish 
uchun saqlang. Kompyuterga biriktirilgan barcha ko‘rsatmalar va 
ogohlantirishlarga amal qiling. 
> Kompyuterni o‘chiring va tozalashdan oldin uni elektr 
ta’minotidan uzing 
> Kompyuterni harakatlanadigan narsalarga va u tushadigan 
joydan beqaror yuzalarga qo‘ymang. Bu kompyuterning ichki zarariga 
va odamlarning shikastlanishiga olib kelishi mumkin. 
> Tizim birligi yoki monoblok tanasining teshiklariga suv yoki 
biron-bir narsaning kirishiga yo‘l qo‘ymang. Bu qisqa tutashuvga olib 
kelishi mumkin, olovga, elektr toki urishiga olib kelishi mumkin. 
> Kompyuter faqat markada ko‘rsatilgan quvvat manbai turiga 
ulanishi kerak. Agar xonangizda ishlatiladigan quvvat parametrlaridan 
amin bo‘lmasangiz, mutaxassis bilan maslahatlashing. 
> Agar kompyuter bilan ishlayotgan bo‘lsa, tarmoq uzatma kabeli 
ishlatilsa, ulangan qurilmalarning umumiy quvvat sarfi ruxsat etilgan 
qiymatdan oshmasligiga ishonch hosil qiling. Tarmoq kuchiga ulangan 
barcha uskunalarning umumiy quvvat sarfi tarmoq sigortasining 
maksimal ish oqimidan oshmasligiga ishonch hosil qiling. 
> Faqat ko‘rsatmalar tomonidan taqdim etilgan sozlamalar va 
sozlashlarni amalga oshiring. Ushbu holatdagi noto‘g‘ri xatti-
harakatlaringiz boshqariladigan elektron sxemaga olib kelishi mumkin 
va axborotni optik axborot vositalaridan plastik disk (CD, DVD va 
boshqalar) shaklida o‘qish va yozish uchun mo‘ljallangan; diskdan 
ma’lumotlarni o‘qish/yozish jarayoni lazer yordamida amalga 
oshiriladi, SATA interfeysi mavjud va tizim kartasidagi tegishli 
ulagichga ulanadi. 
Quvvat manbai-220V tarmoq o‘zgaruvchan voltajini o‘zgartirib, 
kompyuter tugunlarini shahar elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun 
mo‘ljallangan. Talab qilinadigan qiymatlarga doimiy ravishda. 
> Kompyuterni o‘zgartirish va ta’mirlashga harakat qilmang. 
Malakali xodimlarga xizmat ko‘rsatish uchun murojaat qiling. 

---

151