Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara

- reliz qisqa shaklda axborotni yetkazib berish uchim yaratiladi. Uddnchisi - ba’zi 
hollarda mavzu faqatgina axborotlashtirish uchun emas, turli xil bahslarga sabab 
bo ‘luvchi fikrlar bilan yoritib berilishi kerak boiadi. Bunda hajm jihatidan 
Wlizdan ko'ra kattaroq boclgan maqola talab etiladi. Hajmi katta maqola deganda 
Blingta so‘zga yaqin bo‘lgan, ba’zi hollarda undan ko‘p so‘zga ega boigan va 
gazeta-j
urnal 1 arda nashr etiladigan material nazarda tutiladi. Bunday hajmdagi 
maqolalar 
ko‘pincha jumallarda chop etiladi. Katta hajmdagi matnda muammoni
131

---

yanada kengroq yoritib berish, unga tegishli boigan maiumotlar, muammoning 
tarixi va jumladan turli xil fikrlar ifodalaniladi. Bu endi faqat “hisobot-yangilik” 
boiib qolmaydi. Bu yerda siz o‘z fikrmgiz va munosabatingizni bemalol aks 
ettirishingiz mumkin. Ammo ular faktlarga asoslangan boiishi kerak.
Maqola tuzilishi
Agar siz fakt-dalillaringizni bir qolipga tushira olsangiz yaxshi natijalarga 
erishasiz. Bu sizga matnning alohida qismlarini bir-biriga nisbatan mos 
(proporsional) boiishiga, matn hikoya shaklini olishiga va kerak boiganida 
matnning mag‘zini yo'qotmasdan, qisqartirish mumkinligini ta’minlashga yordam 
beradi. Bundan tashqari, matnni ma’lum bir qolipga tushirganingizdan soiig, matn 
mazmuniga baho berib olishingiz mumkin. Ya’ni matn keraklicha mazmun aks 
ettira olayaptimi, matnda ketma-ketlik saqlanib qolayaptimi, berilayotgan fikrlarga 
dalil-isbotlar yetarlimi va bu fikrlar o‘rinli berilayaptimi. Tajribali jumalistlar har 
doim ham bu jarayonga e’tibor bermasalarda, ular yaratgan eng yaxshi 
maqolalami, ko'zdan kechirsak, ulaming ban biz ta’kidlayotgan qoidalarga