Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara

vositalaridan, ikkinchidan, muayyan uslubga xoslangan uslubiy maqom (belgi)li 
so‘zli iboratlardan, hamda shu uslubga xos tarkiblash, tartiblash usullaridan, 
uchinchidan, o‘zga uslubiga xos vosita va priyomlarni uslubiy qoilashdan (matniy 
yoki kontekstual qoilashlar) tashkil topadi. Demak, matn uslubi u mansub boigan 
nutq uslubiga xos tarkibiy unsurlar asosida belgilanadi va baholanadi. Matn uslubi 
lining qurilishdan, nutqiy janriy andozalarga muvofiqligi xususiyatlaridan kelib 
chiqib tahlil etiladi. Til vositalarining uslubiy ixtisoslashuvi nutq usullari uchun 
xos xususiyat. Janrlarda ishlatilishiga xoslangan til vositalari bor deb boimaydi.
137

---

Ma’lum janrga xos matn tarkibida o‘sha janr mansub bo‘lgan uslubga xoslangan 
vositalar ishlatiladi va matn uslubi asosini tashkil etadi. Shu bilan birga matnni 
tarkibiash va tartiblashda ma’lum bir nutq uslubi, ifoda yo‘sinida taqlid qilish 
nusxa olish (stilizatsiya) vositalari ham, iqtibosu ko‘chirmalar qilisfrga xos 
usullardan keng foydalamladi. Bular metoforlar, o‘xshatishlar, majo/iy tasviriy 
ifodalar, takrorlardan iborat boiishi,, axborot щащир^ mulaqot vaziyati bilan 
bogiiq sharhu talqinlar tarzida bo‘lishi hatn mumkin.
Matn uslubi lisoniy va nolisoniy vositalar uyg‘unligidan, ma’lum a’maliy 
uslub qonuniyatlariga muvofiqlik, va undan ljodiy matniy yoki vaziyatli 
chekinishlaming aloqaviy qiymati nuqtai nazarjdan kelib chiqib tahlil etiladi. 
Demak, matn uslubi tushunchasi mohiyat e ’tibori bilan muallif shaxsiy uslubining 
nutqiy mahoratining tarkibiy qismi hisoblanadi. Shu ma’noda matn uslubi ifodasi 
muallif uslubi ifodasiga ma’nodoshdir.
Gazeta tilining, Jcalcjchillik, ta’sirchanlik, tushunarlilik tajnoyili unda