Щзбекистон республикаси олий ва щрта махсус таълим вазирлиги

Гидравлик радиус ва эквивалент диаметр. Кўндаланг кесим юза буйлаб ҳаракат қилаётган суюқлик учун гидравлик радиус ёки эквивалент диаметр деган катталик киритилади. Суюқлик оқиб ўтаётиб трубопровод ёки каналнинг эркин кўндаланг кесим юзасининг периметрга нисбати гидравлик радиус ҳисобланади.
Р = S / П

Юмалоқ турба унинг ички диаметри d бўлса, S= П d²/4 , гидравлик радиус орқали ифодаланган диаметр эквивалент диаметр ҳисобланади:

d_э = 4S/ П= d_т - d_и

Труба қувурларининг нархи кимё, озиқ-овқат саноати корхона қурилмалари умумий нархининг салмоқли қисмини ташкил этади. Ундан ташқари, труба қувурларини эксплуатация қилиш катта маблағларни сарф қилишни тақозо этади. Шунинг учун, труба диаметрини тўғри танлаш катта техник-иқтисодий аҳамиятга эга.
Маълум иш унумдорликка эга труба қувурларининг диаметрини қуйидаги формула ёрдамида ҳисоблаб топиш мумкин:


ёки

2.1-жадвал. Оқим ўртача тезлигининг тахминий қиймати

т/р	Суюқлик номи	Тезлиги, w, м/с
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.	Қовушоқлиги паст томчили суюқлик Қовушоқ суюқлик Томчили суюқлик (ўзидан - ўзи оқиши) Томчили суюқлик (ҳайдаш трубасида) Газ (вентилятор ҳайдаш трубасида) Газ (босим остида) Тўйинган сув буғи Ўта қиздирилган сув буғи	3 м/с 1 м/с 0,21 м/с 13 м/с 815 м/с 1525 м/с 2030 м/с 3050 м/с