Sifatlarning yasalishi Reja


Download 104.99 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/7
Sana28.12.2022
Hajmi104.99 Kb.
#1018025
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
1-mavzu amaliy

qaynoq, 
bo'Iiq, 
o'siq, 
tuzuk, 
chinqiroq, 
hurkak. 
18. -qoq, g'oq: fe' 1 negizlarga qo'shilib negiz orqali ifodalanganharakat belgisini 
ortiq ekanligini bildiruvchi sifatlar yasaydi: botqoqyer, tirishqoq odam, urushqoq 
bola. 
19. -choq, -chiq, -chak, fe'l negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalangan belgining 
ortiq 
ekanligini 
bildiruvchi 
sifatlar 
yasaydi: maqtanchoq, 
toyg'onchiq, 
kuyunchak. 
20. -g'in, g'un, -kin, -qin: fe'l negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalangan harakat, 
holat bilan bog'liqlik ma'nosidagi sifatlar yasaydi: so'lg'in, turg'un keskin, 
jo'shqin. 
21. -qir, -qur, -gir, -kir: fe'l negizlarga qo'shilib negiz orqaliifodalangan harakat 
holatning ortiqligini bildiruvchi sifatlar yasaydi:topqir, chopqir, uchqur, sezgir, 
olg'ir, 
o'tkir. 
Quyidagi qo'shimchalar o'zakdan keyin qo'shilib nisbiy sifat yasovchi 
qo'shimchalardir. 
1. 
-iy (-biy): ot negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalanganpredmetga 
aloqadorlik ma'nosidagi sifatlar yasaydi: ilmiy, tarixiy,oilaviy, tashkiliy. 


2. 
-simon: ot negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalanganpredmet ma'nosiga 
o'xshashlikni bildiruvchi sifatlar yasaydi:odamsimon, butasimon, tuxumsimon
toshsimon kabi. 
3. 
-lik: ot negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalanganpredmetga xoslik 
ma'nosidagi sifatlar yasaydi: toshkentlik,farg'onalik kabi. 
4. 
-gi, -ki, -qi: ot ravish, va ko'makchilarga qo'shilib, o'rin,payt va joyga xoslikni 
bildiruvchi sifatlar yasaydi: kuzgi, qishki,tashqi, ichki, hozirgi. 
5. 
-dagi: ot negizlarga qo'shilib, o'ringa xoslikni bildiruvchi sifatlar 
yasaydi: uydagi. 
Sintaktik usul bilan qo'shma va juft sifatlar yasaladi. Ikki yoki undan ortiq 
so'zlardan tashkil topib, bir belgi anglatiladigan sifatlar qo'shma sifatlar deyiladi. 
Qo'shma 
sifatlar 
tarkiban 
quyidagicha 
bo'ladi: 
1) ot+ ot shaklida: mehmondo'st, sohibjamol, jigarrang. 
2. 
sifat+ot shaklida: sofdil, oqko'ngil, olijanob. 
3. 
son+ot shaklida: uchburchak. besh xonali. 
4. 
ot+ fe'l shaklida: tinchliksevar. erksevar. 
5. 

Download 104.99 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling