3.1.2-teorema. Faraz qilaylik tenglamada va funksiyalar quyidagi shartlarni qanoatlantirsin:
1) funksiya
sohada, funksiya esa
sohada aniqlangan va uzluksiz funksiyalar bo’lib, bundan tashqari
shartlar bajarilsin, bu yerda bo’lib, toq son deb hisoblaymiz.
2)
;
U holda integral tenglama yoki bari bir masala yagona uzluksiz yechimga ega bo’ladi.
Isbot. tengliklardan ketma-ket quyidagilarni topamiz:
bu yerda
Demak,
Agar deb belgilab olsak,
tengsizlikka ega bo’lamiz.
Bunga ko’ra qiyidagilarni topamiz.
Bu tengsizliklardan ko’rinadiki
qator oraliqda tekis yaqinlashadi, chunki
Sonli qator bo’lganda yaqinlashuvchi.
Demak, oraliqdagi barcha lar uchun tekis bajariladi. Osongina ko’rsatish mumkinki funksiya va demak masalaning yechimi bo’ladi. Endi topilgan yechimning yagonaligini ko’rsatamiz.
Faraz qilaylik tenglama ikkita va yechimlarga ega bo’lsin. U holda ularning har biri tenglamani qanoatlantirishi kerak. Teorema shartiga ko’ra
Bu esa 3.1.1-teoremaga ko’ra yoki . Demak yechim yagona ekan.
Endi aniq va taqribiy yechimlar orasidagi farqni baholaymiz. masalaning aniq yechimi va esa uning taqribiy yechimi (ya’ni unga chi yaqinlashish bo’lsin).
va larni o’zaro ayirib quyidagiga ega bo’lamiz:
O’ng tomidagi modullar orasidagi ifodaga ni qo’shib va ayirib quyidagi tengsizlikni hosil qilamiz:
Bu tengsizlikdagi ayirma modulini formula yordamida baholaymiz
yoki
.
Bu tengsizlikda , desak
tengsizlik hosil bo’ladi. Shunday qilib bu ishda masalaning yechimini tadqiq qilishda integral tengsizliklar haqida teorema isbotladik va uning tadbiqlarini ko’rib chiqdik.
Do'stlaringiz bilan baham: |