Синхрон машиналар режа

1–расм. Синхрон машиналарнинг асосий турлари:
а – аён кутбли, b – ноаён кутбли.

Қуйида кам қувватли ва йирик синхрон машиналар конструкцияларининг ўзига хос хусусиятларига оид маълумот билан танишамиз.

2-расм. Аён қутбли кам қувватли синхрон машинанинг тузилиши:
1 – электромагнит қўзғатгич;
2 – таянч таглиги (подпятник);
3 – контакт ҳалқалар;
4 – чўтка тутқич ва чўткалар;
5 – подшипник қалқони;
6 – статор пўлат ўзаги; 7 – қутб учлиги;
8 – станина;
9 – статор ўзаги пазлари (чулғами билан);
10 – қутб (қўзғатиш чулғами билан);
11 – ротор ярмоси (остов); 12 – вал;
13 – подшипник; 14 – вентилятор;
15 – статор чулғамининг чиқиш учлари

Аён қутбли кам қувватли электромагнит қўзғатгичли синхрон машинанинг тузилиши 2-расмда кўрсатилган. Бунда роторга тегишли асосий қисмлар: вал (12), унга маҳкамлаб жойлаштирилган остов, яъни ротор ярмоси (11), бунга ўрнатилган магнит қутблар, яъни қутб ўзаги ва қутб учлиги (7), ўзакнинг ташқарисида қўзғатиш чулғами (10), машинани совитгич – вентилятор (14) ҳамда машинанинг қўзғатгич томонига ўрнатилган контакт ҳалқалар (3)дан иборат.
Катта қувватли (йирик) синхрон машина (СМ)ларнинг айрим қисмларига жуда катта механик ва электромагнит юкламалар кучли таъсир қилади. Юкламасининг жадаллиги бўйича бу машиналар бошқа ҳамма электр машиналаларидан устун турадилар. Шунинг учун уларда катта миқдорда иссиқлик ажралиб чиқиши туфайли уларни жадаллик билан совитиш талаб қилинади.

3-расм. Аён қутбли (а) (бунда: