Sirtqi fakultet “menejment va marketing” kafedrasi

2. Toshkent viloyati “Issiqlik manbai” ishlab chiqarish boshqarmasining iqtisodiy ko’rsatkichlari
Toshkent viloyati “Issiqlik manbai” ishlab chiqarish boshqarma to'lov qobiliyatini yo'qotgan iqtisodiy nochor korxonalar turkumiga kiritilgan bo'lib ma’lumotlariga ko’ra 2023 yil 1 yanvar holatiga 107 208 208 ming so’m kreditor qarzdorlik, 13 305 518 ming so’m debitor qarzdorlik mavjud.
1-jadval
Toshkent viloyati “Issiqlik manbai” ishlab chiqarish boshqarmasining debitor va kreditor qarzdorligi to’g’risida ma’lumot¹

Ko'rsatkich nomi	2023 yil 1 yanvar holatiga qarzdorlik
1	2
Jami kreditor qarzdorlik	107 208 208
- asosiy qarz	107 208 208
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
shu jumladan:
Ta'minotchilar bo'yicha	96 875 081
- asosiy qarz	96 875 081
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
xarid qilingan issiqlik energiyasi	15 674 978
- asosiy qarz	15 674 978
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
sovuq suv	15 314 669
- asosiy qarz	15 314 669
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
tabiiy gaz	58 006 245
- asosiy qarz	58 006 245
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
elektr energiya	7 635 505
- asosiy qarz	7 635 505
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
pech yoqilg'isi	0,0
- asosiy qarz	0,0
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
ko'mir	12 257
- asosiy qarz	12 257
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Boshqalar	193 904
- asosiy qarz	193 904
- penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Byudjet oldidagi qarz	1 020 045
- asosiy qarz	1 020 045
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Byudjetdan tashqari jamg'armalardan qarzdorlik	6 228 597
- asosiy qarz	6 228 597
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Ish haqi bo'yicha qarzdorlik	2 750 000
- asosiy qarz	2 750 000
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Ko'rsatilgan xizmatlar uchun avans to'lovlar	0,0
- asosiy qarz	0,0
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Boshqa kreditorlik qarzlar	334 485
- asosiy qarz	334 485
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
- shundan muddati o'tgani	0,0
Jami debitor qarzlar	13 305 518,8
- asosiy qarz	13 305 518,8
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
shu jumladan:
Ko'rsatilgan xizmatlar bo'yicha debitorlik qarzlar	10 215 299,8
- asosiy qarz	10 215 299,8
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
Aholi	8 608 880,8
- asosiy qarz	8 608 880,8
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
boshqa ulgurji iste'molchilar	1 606 419
- asosiy qarz	1 606 419
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0
Boshqa debitorlik qarzlar	3 090 219
- asosiy qarz	3 090 219
- shundan hisoblangan penya va jarima	0,0

Boshqarmaning asosiy hisob raqamidagi K-2 (kartoteka) 2022 yilning

boshiga 22 541 646 ming so’mni tashkil qilmoqda.
Ushbu boshqarmaning zarar ko’rib ishlashning asosiy sabablari:

• 
  qozonxonalar (qozonlar, qozonlarni yordamchi uskunalari va issiqlik quvurlar) sobiq Ittifoq davrida kelgusida iste'molchilar sonini o'sishini inobatga olib qurilganligi yonilg'i energetika resurslarini tejashga imkon bermasligi;
  
• 
  mavjud qozonlarning 70 foizi bugungi kun talabiga javob bermasligi (foydali ish koefitsenti 50-55 foizni tashkil etishi), normativ xizmat muddatini
  2-3 marotaba o'tab bo'lganligi, ta'mir talabligi;
  

issiqlik quvurlarining quvvati iste'mol miqdoridan 2-3 barobar kattaligi (sarf-xarajatlarni tejashga imkon bermaydi) 70 foizi ta'mir talabligi va normativ xizmat muddatidan 2-3 barobar ko'p ekspluatatsiya etilayotganligi;

• 
  ko'p qavatli uylarning uy ichki isitish tizimi yaroqsiz xolatdaligi (ko'p yillar mobaynida ta'mirlanmasligi oqibatida);
  
• 
  iste'molchilarni markazlashgan issiqlik tizimidan foydalanishdan bosh tortishi;
  
• 
  aholi iste'molchilariga yetkazib berilgan issiqlik energiyasi uchun amalga oshiriladigan to'lovlar yil davomida teng bo'laklarga bo'lingan holda amalga oshirilishi (Vazirlar maxkamasining 2014 yildagi 194 sonli qaroriga asosan);
  

Mazkur xolat energiya ta'mintchilari bilan o'z vaqtida xisob-kitob ishlarini amalga oshirishda (energiya ta'minotchilari yetkazib berilgan maxsulotlari uchun to'lovlarni oy yakuni bilan talab qilishlari) o'z salbiy ta'sirini ko'rsatishi bilan bir qatorda, inflyatsiya hisobiga daromadlar kamayishiga sabab bo'lmoqda;

• 
  “Issiqlik manbai” korxonalarining moliyaviy xolati o'ta og'ir bo'lganligi sababli issiqlik tizimini texnik soz holatga keltirish uchun sharoit qolmagan;
  
• 
  Issiqlik va issiq suv tariflarini xisoblash va tasdiqlashda, Vazirlar Maxkamasining 2010 yil 239- sonli qaroriga asosan haqiqiy sarf-xarajatlar doirasida emas balki prognoz ma'lumotlar asosida amalga oshirilishi;
  
• 
  “Issiqlik manbai” korxonalarida kerakli mashina mexanizmlar yetishmasligi sababli, issiqlik tizimini ekspluatatsiya qilish va o'z vaqtida avariya tiklash ishlarini amalga oshirish ishlari bajarilishida bir qator muammolar mavjudligi;
  
• 
  Vazirlar Mahkamasining 2008 yildagi 239 sonli qaroriga asosan tariflar prognoz ko’rsatkichlar asosida shakllantirilishi;
  

3. Toshkent viloyati “Issiqlik manbai” ishlab chiqarish boshqarmasining hodimlar tarkibi va faoliyati
Boshqarma mavsumiy ish faoliyati yuritgani uchun ba’zi ishchilarni mavsumiy ishga qabul qiladi. Boshqarmaning qishgi mavsumida jami 405 ta shtat birligi mavjud. Yozgi mavsumda faqatgina issiqlik energiyasi ishlab chiqaradigan qozonxonalar faoliyati to’xtatilganligi bois u yerdagi shtat birliklar qisqarib faqat qorovul shtati qoladi, shu sababli, shtat birliklar soni jami 208 tani tashkil etadi.
2-jadval
Toshkent viloyati “Issiqlik manbai” ishlab chiqarish boshqarmasining shtat birliklari²

T/r	Lavozim nomi	Razryad	Hodim soni
	BOSHQАRUV АPPАRАTI
1	Boshqarma boshligʼi	9*	1
2	Boshqarma boshligʼi umumiy masalalar boʼyicha oʼrinbosari	9	1
3	Boshqarma boshligʼi iqtisod masalari boʼyicha oʼrinbosari	9	1
4	Bosh muxandis	9	1
	ISHLАB CHIQАRISH TEXNIK BOʼLIMI
5	Boʼlim boshligʼi	8	1
6	IChTB yetakchi muxandisi -texnik	4	1
7	NUK va avtomatika muxandisi	5	1
8	Muxandis-texnik(elektr uskunalar boʼyicha)	4	1
9	Boʼlim bosh mutaxassisi-texnolog	5	1
	MUXАNDIS TEXNIK TАRKIBI MUTАXАSSISLАRI
10	Mexnat muhofazasi, texnik xafvsizligi va favqulotda vaziyatda muhandisi	5	1
11	Issiqlik nazorati muhandisi	5	1
	EKSPLUАTАTSIYA BOʼLIMI
12	Boʼlim boshligʼi	7	1
13	Boʼlim mutaxassisi	3	1