Soliqlar va soliqga tortish yo’nalishi dss 56 guruh talabasi atabullayev ozodbek

Soliq tizimlarini baholash mezonlari

Mamlakatning soliq tizimi bu juda ko'p sonli turli xil soliqlardan tashkil topgan murakkab mexanizm. Yuqorida aytib o'tilganidek, ushbu soliqlar davlat byudjetini to'ldirishga yoki iqtisodiy agentlarning xatti-harakatlariga ta'sir ko'rsatishga qaratilgan. Ko'pincha bu maqsadlar bir-biriga zid keladi.

Masalan, aholining eng qashshoq qatlamlariga nafaqa to'lash uchun davlat soliq tushumlarini ko'paytirishdan manfaatdor bo'lishi mumkin, ammo agar regressiv soliq joriy etilsa, u holda ushbu soliqning og'irligi o'sha kambag'allarga tushadi.

Soliq tizimining murakkabligi aynan soliq yukini soliq to'lovchilarning turli guruhlari o'rtasida taqsimlash istagi tufayli paydo bo'ladi adolat va samaradorlik tamoyillariga asoslangan... Ushbu tamoyillarni to'liq birlashtirish mumkin emas - har doim adolat foydasiga samaradorlikni qisman qurbon qilishingiz kerak yoki aksincha.

Soliq tizimining ayrim kamchiliklari printsipial jihatdan muqarrar bo'lganligi sababli, soliq tizimini baholash mezonlarini aniqlash zarur.

Soliq tizimlarini baholash mezonlari:

1. Majburiyatlarning tengligi... Ushbu mezon jamiyatda qabul qilingan adolatni tushunishga asoslangan. Davlatning majburlash huquqi (soliqlarni majburiy yig'ish) barcha fuqarolarga teng ravishda tatbiq etilishi kerak. Odamlar turli xil iqtisodiy vaziyatlarda bo'lganligi sababli ularni bir hil guruhlarga birlashtirish kerak. Differentsiatsiyani shaxslarning tug'ma fazilatlari bilan emas, balki harakatlari natijalari bilan bog'liq aniq mezonlarga muvofiq amalga oshirish kerak. Majburiyatlarning tengligi vertikal va gorizontal ravishda ko'rib chiqiladi.

•