Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

Turkiston 
o‘lkasida mustam- 
laka boshqaruvi- 
ning o‘rnatilishi

---

bosib olingan hududlarda podsho hukumati hukm ronligini m ustahkam lash 
va m a’m uriy hududiy birliklam i tashkil qilishdan iborat edi. M azkur maq- 
sadlam i am alga oshirish uchun bosib olingan joylam i o ‘z ichiga oluvchi 
m a’m uriy-boshqaruv hudud, y a ’ni alohida general-gubem atorlik tashkil 
etishga kirishildi. Buning sababi 0 ‘rta Osiyoning Orenburg general-guber- 
natorligidan uzoqda joylashganligi boMsa, boshqa yana bir sababi bu kel- 
gusida bosib olinadigan yerlam i ham birlashtirish boMgan. Bu hududlar- 
ning im periya tarkibida yana bitta general-gubem atorlik tashkil qilish uchun 
aholisi va hududi to ‘g ‘ri kelgan. Shu bilan birga 0 ‘rta Osiyoda alohida 
general-gubem atorlikni tashkil qilish orqali uning geografik xususiyatlari, 
iqtisodi, tabiiy boyliklari, mineral resurslarini im periya m anfaatlariga har 
tom onlam a m oslashtirish edi.
1867-yilda bosib olingan hududlam i o ‘z ichiga oluvchi Turkiston ge- 
neral-gubem atorligi tashkil qilindi va Turkiston harbiy okrugi tuzildi. 1847- 
yildan boshlab harbiy istilochilik yurishlarida ishtirok etgan barcha harbiy 
qismlar uning tarkibiga kiritildi. B u davrda Turkiston harbiy okm gidagi 
harbiylar soni 40 m ing kishidan iborat boMgan. Toshkent shahri general- 
gubem atorlikning markazi qilib belgilandi. U qulay geografik m akonda joy- 
lashgan boMib, harbiy, siyosiy, strategik m aqsadlam i am alga oshirish uchun 
barcha im koniyatlarga ega edi.
Turkiston general-gubem atori oMkada joylashgan harbiy qo'shinlar 
qo‘mondoni, Yettisuv kazaklari qismi qoMnondoni va shu bilan birga 
bosh sudya ham hisoblangan. Turkiston general-gubem atorligiga 1867-yil 
R ossiya im peratori farm oniga k o ‘ra general-adyutant Konstantin Petrovich 
fon Kaufm an (1867—1881) tayinlandi. U bir paytning o ‘zida Turkiston har­
biy okm gining qoMnondoni ham edi.
Turkiston general-gubem atorligi Turkiston viloyati va 
Semipalatinsk viloyatining janubiy qismini ham o ‘z 
ichiga oldi. Dastlab Turkiston general-gubem atorligi 
m a’m uriy jihatdan ikkita viloyat: Sirdaryo (markazi — 
Toshkent) va Yettisuv (markazi — V em iy) viloyatlariga boMingan. Sirdaryo 
viloyatining hududiga, asosan, 1865-yilda tashkil qilingan Turkiston 
viloyatiga tegishli boMgan yerlar va Q o‘qon xonligining bosib olingan 
shimoliy hududlari kirgan. Yettisuv viloyati esa Sem ipalatinsk viloyatining 
Sergiopol, Kopal va O latavsk okrugi yerlari va sobiq Turkiston viloyatining 
bir qismidan iborat holda tashkil qilindi. Bosib olingan hududlar hisobiga 
keyinchalik quyidagi m a’m uriy-hududiy birliklar vujudga kelgan: 1868- 
yilda Buxoro am irligiga qarashli yerlarda Zarafshon okrugi (markazi —