Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

Qo‘zg‘olonlarning
ahamiyati

IX asrning ikkinchi yarmida boTgan milliy- ozodlik harakatlari da oTka xalqlarining deyarli barchasidan vakillar ishtirok etganligi bilan aha- miyatga ega. Shu bilan birga qo‘zg‘olonlarda aholining turli tabaqa va- killari, ya’ni dehqonlar, hunarmandlar, din ulamolari, qishloq oqsoqolla- ri, mingboshilar, qozilar va hatto katta mulk egalari, savdogarlar ishtirok etganlar.
Bu qo‘zg‘olonlarda podsho hukumati odka tub aholisining mustaqillik va ozodlik yodidan qaytmasligini, har qanday jabr-zulm, kuchli nazorat va qattiq jazolar ulami ezgu niyatlaridan chekintirmasligini tushunib yetdi. Mustamlakachi hukumat odkani qoddan chiqarmaslik uchun ehtiyotkor va vazmin siyosat olib borish kerakligini anglab, kelgusida qo‘zg‘olonlar kodarilmasligi uchun har tomonlama ish kodishga harakat qildi.
XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik harakatlari vatanimiz tarixida milliy mustaqillik va ozodlik kurashi sifatida muhim o‘rin tu- tadi. Bu davrdagi milliy-ozodlik harakatlari Podatxon, Qurbonjon dod- xoh, Yetimxon, Darvishxon, Muhammad Ali eshon kabilar boshchiligida bodib oddi.
XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik harakatlarida Turkis- ton aholisining siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va milliy-ozodlik uchun ku- rashlari o‘zaro birlashgan holda sodir boddi.
Xulosa qilib aytganda, XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik harakatlari odka aholisining ijtimoiy holati, milliy kelib chiqishidan qat’i nazar, vatan mustaqilligi, yurt ozodligi, xalq erkinligi barchaning umu- miy maqsadi ekanligini anglatadi.
Qo‘zg‘olonlar xarakteriga ko‘ra milliy-ozodlik kodinishida yuz ber- di, chunki bu qo‘zg‘olonlarning asosiy kuchi keng xalq ommasi bodib, ular mustamlakachilik tartiblariga qarshi mardonavor kurash olib bordi. Ular yurtning haqiqiy fidoyi farzandlari ekanliklarini amalda isbotladilar va jasoratlari bilan Vatan tarixi sahifalaridan munosib o‘rin egalladilar.
TO‘zingizni sinang!
* Qo‘zg‘olonlarda ... qatnashdilar. Qo‘zg‘olonlarning ahamiyati — ... Eng ko‘p noroziliklar bodib o‘tgan hududlar - ...
S avol va topshiriqlar

1. 
   XIX asr oxiridagi qo‘zg‘olonlar Turkistonning qaysi hududlarida keng tus oldi?
   
2. 
   XIX asr oxiridagi qo‘zg‘olonlaming oqibatlari va ahamiyati haqida ni- malami bilib oldingiz?
   
3. 
   XIX asr oxirida Turkistondagi xalq qo‘zg‘olonlarining asosiy sabablarini sanab bering.
   
4. 
   Quyidagi jadvalni toddiring.