Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

0‘rta Osiyo Olimlar jamiyati - ... 1870-yilda - ...
1876-yilda - ... Rus tadqiqotchilari - ...
B
Adabiyot
u davrda bir qator adabiyot namoyandalari yeti- shib chiqdi. Shulardan biri o‘zbek demokratik shoiri Ubaydulla Solih o‘g‘li Zavqiy boTib, u bitgan satirik she’rlarida hukmdorlar va ruhoniylar xatti-harakatlari tanqid qilinadi. Zavqiy erk va ozodlikni tarannum etgan she’rlari uchun zindonga tashlandi.
S
harq adabiyoti uchun an’anaviy boTgan janr she’riyat edi. Turkistonda she’riyatning shakl va maz- muni bir-biridan farqlanuvchi va ba’zan bir-biriga zid boTgan so‘fiylik va tanqidiy-realistik oqim mavjud edi. Shoirlar va yozuvchilar o‘z ijodlarida xalq dardi- ni, davming dolzarb muammolarini aks ettirishga ha- rakat qilganlar. Ular orasida Muqimiy, Furqat, Zavqiy, shoira Anbar otin, Avaz O^ltar o‘g‘li, Ahmad Donish va boshqalarning ijodini alohida ajratib ko‘rsatish mumkin. She’rlaridagi haqqoniylik va samimiylik ularni mashhur xalq shoirlariga aylantirdi. Muqimiy
Muhammad Aminxo‘ja Muqimiy Qo‘qon shahrida tug‘ilgan. U «Say- lov», «Tanobchilar», «Hapalak qishlog‘i ahlining xonga arzi» va boshqa satirik asarlar, «Qo‘qondan Farg‘onagacha», «Qo‘qondan Isfaragacha» kabi ilk sayohatnomalarning muallifidir.
Anbar otin ham Zavqiy kabi erksevar va hurfikr she’rlari bilan shuhrat topdi. Shoira Qo‘qon shahrida yashab, ayollamingjamiyat va oiladagihaq- huquqsiz ahvoli to‘g‘risida achchiq haqiqatlarni qalamga oldi. Ayollar- ning erkinligi va teng huquqli boMishi uchun kurashga da’vat etgani uchun shahardagi mutaassib kayfiyatdagi kuchlar tomonidan kaltaklan- di va ko‘p o‘tmay hayotdan ko‘z yumdi. 0‘zbek shoirlarining she’rlari keng xalq ommasi yuragiga yo‘l topdi. Ularning she’rlari asosida ko‘plab qo‘shiqlar yaratildi.
XX asr boshlarida o‘zbek adabiyotida yangi janrlar paydo bo‘ldi. Nasrda yaratilgan asarlar ham dunyo yuzini ko‘rdi. Ayniqsa, jadid ada- biyoti rivojlandi. Bu adabiyot mazmunida mamlakatdagi og‘ir sharoit va mustamlakachilik tizimi illatlari qoralandi.
j 0‘zingizni sinangl