Spetsifik fermentlar

Genetik buzilish va atrof muhit. Atrof muhit mutagenlari ko’p sonli, doimo keyingi avlodlarda irsiy kasalliklarni to’planishiga olib keladi.

Mutagenlar – atrof muhit, ekalogiya, radiaktiv nurlar ta’sirida sodir bo’ladi. Buning natijasida dunyo bo’yicha 20 000 ga yaqin bolalar genetik nuqson bilan tug’ilmoqda.

Atmosferada yadro qurollarini sinash natijasida, sanoat korxonalar (zavod, fabrikalarning) ning suvga, tabiatga, atrof-muhitga chiqarayotgan chiqindilari, turli xil kimyoviy chiqindilari, barcha tirik organizmlarning genetik programmasiga salbiy ta’sir etadi. Oziqa moddalardagi konservantlar, ta’m beruvchilar, emulgatorlarni mutagenli faolligi rang beruvchi qo’shimchalar hisobiga kuzatilinayotganligi munosabati bilan bu qo’shimchalarning zararsizligi qayta ko’rib chiqsh davom etmoqda. Hozirda texnika rivojlanishi munosabati bilan oziqa moddalarning mutagen faollik ko’rsatkichi to’liq sinovdan o’tkazilib kelinmoqda.

Bundan tashqari ko’pgina dori moddalari yuqori mutagenlik faollikga ega bo’lganliklari uchun ular oldindan genetik tekshiruv (g’alvirdan) dan o’tkaziladi.

Xomiladorlik vaqtida mumkin bo’lmagan dori moddalarini qabul qilish juda xavfli, sababi ular plantseta orqali embrionga o’tib, rivojlanishiga ta’sir qilishi natijasida majruh nuqsonli farzand tug’ilishiga olib keladi. Ma’lumki, homiladorlik davrida dorilarni tavsiyasi chegaralangan. Bu davrda antibiotiklar, sulfanilamidlar, vitaminlar, uxlatuvchi, narkotik va tinchlantiruvchi vositalar davolash maqsadida belgilangan terapevtik dozada homilaga mutagen ta’sir ko’rsatmaydi. Dori moddalarini terapevtik dozasi oshirib yuborishimiz, qabul qilishga rioya qilinmaslik, dori moddalardagi qo’shimcha, rang beruvchi, o’rab oluvchi moddalarni sifat va (Fk) farmokopeya talabiga javob bermasligi mutatsiyaning omillaridan hisoblanadi.


11- Mavzu: Oqsil biosintezini boshqarilishi. Molekulyar kasalliklar


Reja:

11.1. Oqsil biosintezining boshqarilishi

11.2. Prokariotlarda oqsillar biosintezining boshqarilishi

11.3. Repressiya, induktsiya mexanizimi

11.4. Molekulyar patologiya. Fermentli va fermentsiz proteinopatiya