Statistikasi

iij • i 
yoki
 
[ Z
1 ■ 100 / k:i
Bu yerda: 
muddali.
Z R i
Foizlarni qo'shib yozish depozitiarning vaql bo'yicha o'zgarishi 
sharoitida ham amalga oshirilishi mumkin. Bu ishni quyidagicha ba- 
jaramiz:
Misol, Ishbilarmonning pul kartochkasiga 5-fcvral kuni 12 min. 
so'm qo'yildi. 10-iyuI kuni uiidan 4 min. olindi va 20-oktabrda unga 8 
min. so'm qo'yildi. Foiz stavkasi 14%. Bu yerdan foiz bo'luvchisi 
(k:i) 365: 19 = 26,0714. Foiz sonlari summasini (Л. z) quyidagicha 
hi.soblaymiz: 5-icvral 12 min. so'm vaqoldiq ( R ^ ~  12, kunlar 155 
teng bo'Isa, foiz sonlari 18,6 [(155 * 12): 100] ga teng bo'ladi. 10- 
iyulga 8,16; 20-oktabrga — 11,52. Jami foiz sonlari 38,28 (18,6 + 
+8,16 + 11,52) ga teng. Bu yerda butun davr uchun foiz stavkasini 
aniqlash mumkin: 38,28/26,0714 = 1,468 min. so'm.
29

---

Qisqa muddatli dcpozitlar bo‘yicha oshgan qiymatni hisoblashda 
tnablag* egasi xohislii va boshqa sabablar bo‘yicba qayta investitsi- 
yalash sharoili paydo bo‘lislii mumkin, Berilgan mnumiy muddat 
ichida qayta invev^tUsiyalasli bir necha marta amalga oshirilgan hol- 
larda butun muddat uchun oshgan qiymal quyidagicha aniqianadi:
S= P (I + n, i|)(l + П, i^)
'2 'V
(1 + n i )
'■ 
nr»'
Misol. iO m !n.so‘m 16% bilan 1-sentabrda bir oylik depozitga 
qo‘yiidi. Agar operatsiya 3 marta takrorlansa, oshgan qivmat qancha 
bo‘ladi?
A) AST /AST ko‘rsatkichida;
S= 
16 1 = 10,403
[0131
1.0136
1.031
B) 360/360 ko'rsatkichida:
S = lofi + — -0,1б1 = 10.268 min.
I 
365 
J
Foiziarni hisoblash shakli ham turlicha. Masalan, iste’mol kre- 
ditiga foiz hisoblayotganda ustama barcha summaga birdaniga hisob- 
lanadi va asosiy qarz summasiga qo'shib qo'yiladi:
S = P (I + ni)
Foiz bilan birgalikda qarzni qoplash bo'laklar bilan amalga 
oshiriladi. Odatda, qarz boMaklari teng summalarda bo'ladi, ya’ni:
R = —
nm
Bu yerda: n — kredit muddati (yillarda); m — yil ichidagi 
to'Iovlar soni.
Misol. Nooziq-ovqat tovarlarini sotib olish uchun 12 mJn. so'mlik 
iste’mol krediti berildi. Yillik foiz stavkasi 14%, Kredit muddati 3 
yil, to'iovlar har oyning oxirida amalga oshiriladi.
Oshgan qiymat:
S = 12 (1 + 3 * 0.14) = 17.04 min. so‘m.
Yillik to‘lovlar summasi:
30

---