Statistikasi

I I 1

---

4.7-jadval
Oinilliir
O'tji'jn davT
Joriy (.iavr
Л,
o'z.uarislii
1
. Soliq ba^isi, min. so‘m
lOOD.O
1200,0
200,0
2
. Soliq siavkiisi. koeifiisiventi
0.20
0,22
0,02
.+ Soliq yi^'ilish darajasi. k o d ’lltsiyeiiii
O.SO
0
Л
5
0.05
Soliq tiaroimdi, miri, so'm
160,0
224,4
64.4
b) soliq stavkasining o ‘zgarishi sababli;
v) soliqning yig'ilish darajasi o'zgahshi sababli;
Д SD... - {ci. 
, Bunda
^SD = ^ S I \ ^  4
4,7-jadval ma’Iumotlari asosida yuqoridagilarni liisoblaymiz. 
ASD =200*0,2*0,8=32,0
(bJ 
1
1
1
ASD(^=0,02*1200*0,8=19,2 
A SDj, =0,05* 1200*0,22=13,2
A SD =32,0+I9,2+I3,2=64,4 min. so‘m 
Omillar la’siri hissasini nisbiy miqdorlarda ifodalasak, iinda
A SD = 49,7+29,8+20,4=100,0. Demak, soliq daromadlarining 
o'zgarishiga soliq bazasining kengaytirilishi (49,7%), soliq slavkasi- 
ning o ‘zgarishi (29,8%) va soliq yigdlish darajasining o‘zgarishi 
(20,4%) ta’sir etgan. Bunday ko‘p omilli indeks tahlili boshqa 
daroniadlar va sarflar bo‘yicha ham amalga oshirilishi miimkin.
Ma’lumki, davlat moliyasi va davlai biidjeti tizimiga davlatning 
maqsadli jamg‘armalari ham kiradi. 0 ‘zbckiston Rcspublikasida bu 
jamg'annalar:
— O‘zbekislon Respublikasi Ijtimoiy ta ’minot vazirligi huzuri- 
dagi Pcnsiya jamg‘armasi;
— Respublika yo‘l Jamg‘armasi;
— 0 ‘zbckiston Respublikasi Davlat mulkini boshqarish va lad- 
birkorlikni qo'llab-quvvatlash davlat qo‘mitasining maxsus hisob- 
varag'i;
— Ish bilan ta’minlasliga ko‘maklashish davlat jamg'armasi. 
Rcspubiikada bu jamg‘arinaiarni vujudga keltirish va foydalanish
tartibi qonun bilan bclgilanadi.
I
12

---

Nobt-idjcl tnaxsiis fotidlar jaiiomiing ko'plab mamlakailari budjct 
li/imida iiam mavjud, Masalan, AQSHda ishonchjamg'amialari {trast 
jamg’armalari): federal yodlar, acropordar, gidroclekir sumsiya- 
larini saqlash; ijtimoiy siigdirta (pensiya ta’minuli, kasaiiik nafaqalari, 
islisiziik nafaqalari) va boshqa trasljarng'amialari mavjud. Mablagdar 
(daromadlar) davlal muikidan foydalatiisiidan olitigan daromad- 
lar, xususiy sektorda ish beruvchilar va yoilanib isli love hi laming 
badallari, davlat xizmatchilari va federal liukiimat badaliari evaziga 
vujiidga kcladi. AQSHda bu jarng‘armaiaming hajmi va federal budjet 
daromadlari bilan iiisbati ham oshib bormoqda. Statistical Abslrakt 
of US 1999-yilda keitirgan malumotlarga qaraganda (R.349) federal 
budjeining daromadlari 1998-yilda ! 7 2 1,8 mird. dollar bo‘lsa, trust 
fondlarining daromadlari 932 mlrd. dollar yoki nisbati 54,1% ga 
teng. Trant Ibndlari doimo profitsit bilan yakunlanadi. Shuning evaziga 
ham federal budjetning debtsili kamayadi, profilsiti ko'payadi.
Davlat nobudjet fondlari Rossiya davlal moliyasi va davlat bud- 
jeti tizimida ham mavjuddir. Bu fondlar vujudga kclishidan boshlab 
iqtisodiy mazmuniga ko‘ra 2 guruhga bodinadi: a) ijtimoiy fondlar: 
Pensiya fondi, Ijtimoiy sug‘una fondi, bandlik fondi, majburiy tib- 
biy sugbiria fondi, aholini ijtimoiy qo ‘ 1 lab-qnv vat lash fondi va 
boshqalar; b) iqtisodiy fondlar: yo‘l fondlari, NIOKR.