Statistikasi

III. Chet el (xorijiy) invcstitsiyalar
1. Xorijiy investorlar tomonidan iqlisodiyotning tarmoqlari, 
0 ‘zbekistonning viloyatlari va hududlari bo'yicha kiritgari inves- 
titsiya hajmlari.
2. O'zbekiston iqtisodiyotdagi salmoqli investitsiyaga ega bo'lgan 
mamlakatiar.
rv. Moliyaviy invcstitsiyalar
1. Biqa fond bozorlaridagi fond qadriyatlari biian boMadigan 
operatsiyaiarning asosiy ko'rsatkichiari (fond qadriyatlari hamma 
turlari bo'yicha tuzilgan bitim lar soni, sotish aylanm asi, pul 
resurslari).
2. Davlat qisqa muddatii obligatsiyalarining (DQO) va federal 
zayom obligatsiyalarining (FZO ) ilk bor joylashtirilishi asosiy 
ko'rsatkichiari — chiqarish hajrni, joylashtirish hajmi, sotilgandan 
kelgan daromad hajmi, budjetga mabiag'larni jaib qiiish.
3. Korxona va tashkilotlaming xorijiy mamlakatiar iqtisodiyotiga 
moliyaviy qo'yilmalari hajmi va tarkibi.
Har bir ko'rsatkichlar guruhiga qisqacha izoii beramiz.
Birinchisi ~ kapital hosil qiluvchi investitsiyalar — kapital 
mabiag'lar statistikasini ifodalab, u kapital hosi! qiluvchi inves­
titsiyalar, asosiy fondlar va ishlab chiqarish quwatlarini joriy etishda 
juda katta ulushni tashkil qiladi,
Kapital hosil qiluvchi investitsiyalar o ‘z ichiga quyidagi 
ko'rsatkichlarni oladi; kapital mabiag'lar (asosiy kapitalga inves­
titsiyalar), kapital ta ’mirlashga sarflar, ycr uchastkalarini va tabiat- 
dan foydalanish obyektlarini sotib olishga invcstitsiyalar, nomod- 
diy aktivlarga investitsiyalar (patentlar, litsenziyalar, dasturlash 
mahsulotlari, ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlab chi- 
qishlar, moddiy aylanma mabiag'lar zaxiralarini to'Idirish uchun
I 7 8

---

invcstitsiyalar va li.k.). Ko'rsatkichlar tizimi ichida asosiy o ‘riniii 
kapita) hosil qiluvchi investitsiyalami hajmi va tarkibini tavsiHovdii 
kapiial mablag lar tasJikil ciiiadi. Kapilal mabiag'larning liajmiga 
yangi qurilisliga, rekonslniksiyaga, islilab lurgan sanoat, qishloq 
xo‘ja!igi, transport, savdo va bosliqa korxonalarni kengaytirisli va 
texnik jihaldaii qayta qLirollanlirish xarajatlari, iiy-joy va madaniy- 
maishiy qurilish xarajatlari kiradi.
Kapital mablag‘larga hamma turdagi qurilish ishiariga qilinadi- 
gan sarflar, uskunalar momajiga qilinadigan xarajatlar, montaj ta- 
tab qiluvchi va talab qilmaydigan uskunalarni sotib olishga ketadi- 
gan xarajatlar, ishlab chiqarish asboblari va xo'jalik inventarlarini 
sotib olishga qilinadigan xarajatlar, bosliqa kapital ishlarga qilinadi­
gan xarajatlar ham kiradi.
Asosiy fondlarni joriy qili.sh ko‘rsalkichiga ishlab chiqarish va 
noishlab chiqarish ahamiyatiga ega qririlishi uigallangaii va ishlab 
chiqarishga kiritilayotgan korxonalar, binolarva qurilniatarning qiy- 
mati, ishlab cliiqarishga kiritilayotgan uskuna, niashina, hamma 
turdagi transport vositalarning qiymati, asosiy fondga kiritiladigan 
asbob, inventar va boshqa predinetlarning qiymati, ko‘p yillik 
ko^chatlar qiymati va boshqalar kiradi.
Qurilish faoliyatini tavsiflovchi ikkinchi guruh ko'rsatkichlar 
- qurilish tashkilotlari I'aoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlar, ularning 
ixtisoslashuvi, pudrat ishlarining hajmi va boshqalardan iborat.
Pudrat ishlari qiymaiiga yangi qurilish, rekonstniksiya, kengay- 
tirish, texnik qayta qurish ishlari, shimingdek, kapital va joriy 
ta’mirlash bo'yicha ishlar va boshqa pudrat ishlar (ishga Uishirishga 
soziash, madaniy-texnik va boshqalar) kiradi.
Uchinchi guruhga xorijiy invcstitsiyalar haqida axborot bcruvchi 
ko'rsatkichlar, ya’ni xorijiy kapital mablag'lari, shuningdek, rcs- 
publika hududida joylashgan diet el korxonasi filiallariga O'zbekiston 
yuridik shaxslari tomonidan daroniad olish maqsadida qo'yilgan kapi­
tal kiradi, Xorijiy invcstitsiyalar bevosita, portfel va boshqa turlarga 
bo'tinadi (6.3, gn qaral.sin).
To'rlindii guruh ko'rsatkidilari korxonalarning boshqa korxo­
nalar qimmatli qog'ozlariga qo'ygan uzoq nuiddatli va qisqa mud- 
daili investitsiyalarini, davlat va mahalliy zayoni obligatsiyalariga 
hamda boshqa korxonalaming ustav fondlariga va boshqaiarga qo'ygan 
investitsiyalarini tavsiflaydi.
179

---

Sluiiiday qilib, ko'isatkidilar li/.imi kapiial mablay'lar diiiaini- 
kasi va tarkibini, ulami mamlakat ijtimoiy-iqiisodiy rivojlanislii bosbqa 
invcstitsiya jarayonlari bilan o'zaro bog'liqiigiiii amaliy jiluudan 
o'rganislida asos, poydcvor liisoblanadi.
Kapital mabiagiar ko‘rsatkichlari joriy va solislitirma baholarda 
liisoblanadi va ifodataiiadi. 13iinda solislitirma narxlaidagi liisob-kitob- 
lar I'aqat sobrida cmas, balki AQSH dollarida ham amalga osliiriladi, 
bu esa birinchidan, liisublanayotgan ko'rsatkiclilarga balioning (in- 
flatsiyaning) ta'sirini bartaraf’qilishga, ikkindiidan, sobnning xalqaro 
kiirsidagi o'zgarishlar ta’sirini bam bartaraf qilishga oiib keladi, slut 
bilan birga, 0 ‘zbekistonning invcstitsiya faoliyati kobsatkichlarini 
boshqa mamlakatlardagi xuddi shunday ko’rsaikichlar bitan aniqroq 
va bevosita taqqoslash imkoniyatini viijudga kcltiradi.
6. l-jadval