Statistikasi

Variatsiya ko‘rsatkich[arini hisoblash
Y illar
Sug'urti summasininghar 100 
so'mlga [o‘g‘ ri kcludigan 
zararlilik, qi
Я1-Я
(9, - q f
2005
28
-1
1
2006
27
-2
4
2007
30
1
1
2008
29
0
0
2009
31
2
4
145
10
Besh yil uchun o'rtacha yillik zararlilik 0‘rtacha arifmetik bo'yicha 
aniqlanadi:
~ 
_o n
■
q = 
— = —^—
tiyin
n 
5
Zararlilikning o'rtacha kvadratik chetlanishi quyidagiga tcng 
bo‘ladi:
234

---

58 tiyin
Variatsiya koeffitsiyenti esa:
a * 100 
1,58 X 100
= 5,45%
q 
29
Variatsiya koeffitsiyenti katta emas, shuning uchiin ham, di- 
namik qatorni tnrg'un deb hisoblash mumkin, mulkiy sug‘urta- 
lashning o'rtachazararliligi esatipikatrofi deyish mumkin.Dinamik 
qatorning tipiklikdarajasini medianayordamidabahoiash mumkin. 
Agar uning darajasi o‘rtacha arifmetik miqdorga yaqin boMsa, unda 
qator turg'un deb bahoianadi. liizning misolimizda bu darajalar 
bir xil chiqdi.
Riski katta hisoblangan netto-stavkaning darajasi ma’lum ehti- 
mol bilan kafolatlanadi. Agar u 0,683 ehtimollik bilan kafolatlansa, 
unda bunga t= l ishonch koeffitsiyenti to'g'ri keladi. Agar ehtimollik 
darajasini 0,954 ko'tarsak, risk qo'shimchasi ikki baravarga ko‘payadi, 
ya’ni bu ehtimollikda ishonch koeffitsiyenti 2 ga teng bo'ladi. Endi 
netto-stavkani bu ehtimollik bilan aniqlaymiz:
U’=q + ta = 29 + 2 X 1,58 = 32,16 tiyin.
Aytish mumkinki, 95,4% sug'urta holatlari sug‘urta stavkasidan 
kam zararlilikka ega bo'ladi, 4,6% esa uning chegarasidan oshadi. 
Brutto-stavka quyidagi formula bilan aniqlanadi;