Statistikasi

Mahsulot (ish, xizmat) sotishdan olingan yalpi foydaga 
ta’sir qiluvchi asosiy omillar
ICo'rsatkichlar
0 ‘tgan daVI
tony davr
Joriy davr. o'tgan 
davr baho va 
tannarxida
1, Mahsulot (ish, xizmat) sotishdan 
olingan sof tushum, sotish
12650
16392
13662
baholarida, rning so'm. (qp) 
2. Mahsulot ishiab chiqarish
9 6 И
11802
5876
tannarxi, ming so‘ m (qo)
3. Yalpi fovda, ming so'm (0
3036
d590
77Я6
10.2-jadvalda keltirilgan ma’Iumotlar yordamida, birinchi nav- 
batda mahsulotni (ish, xizmatni) sotishdan olingan foyda summasi 
o'zgarishini aniqiaymiz,
Д/ = 
= 4590 - 3036 = 1554 m ing SO‘m.
Endi omillar ta ’sirini hisoblaymiz. Yuqorida ta’kidlangaiiidek, 
birinchi omil — sotilgan mahsulot (ish, xizmat) hajmining o'zgarishi, 
Bu omilning ta ’sirini oMchash uchun quyidagi formula bilan sotil­
gan mahsulotning fizik Itajmi indeksi aniqlanadi:
= 
= 
yoki 108,0%
Demak, sotilgan mahsulot (ish, xizmat) hajmi 8% oshgan. Boshqa 
omillar ta ’siri yo‘q deb, foyda summasini shu nisbatda o’sganligini 
aniqiaymiz.
277

---

hf{q) = 
- 3036 0,08 = 243 ming so‘m.
Sotilgan malisulot (ish, xizmat) tarkibi 0‘zgarishining foydaga 
la’siri quyidagiclia o'lchanadi:
4/(r SI -
1
s:/„
'^4\Pn =
=(■
7786
3036
13662 =
13662 
12650
= {0,5699019 - 0 , 2 4 ) 1 3 6 6 2 = 0,3299019 13662 =4507 ming so'm.
Foyda summasiga sotilgan mahsulot (ish, xizmat) tannarxini 
ta ’siri, tannarx indeksi yordamida, ya’ni tannarx indeksining surati 
bilan maxrajiiiing farqi bilan hisoblanadi.
bu yerdan 
^F^.^ = 
- T.z^q,
L  =
Affjj = 11082 -5 8 7 6 = 5926 m ingso'm .
Tannarxning ortishi bilan korxona foyda summasi 5926 ming 
so'mga kamaygan.
Sotilgan mahsulot (ish, xizmat) bahosi 0‘zgarishining olinadi- 
gan foydaga ta’siri baho indeksi sur’ati va maxrajining farqi bilan 
aniqlanadi, ya’ni:
=
^PйЯ^
bu yerdan 
= ^P[4\ ~ '^РаЯ[
hF^p^ = \ 6392 --13662 = 2730 ming so‘m.
Biz joriy davrda o'tgan davrga nisbatan foyda summasi 1554 ming 
so'mga oshganligini bilamiz.
Xo'sh, bu o'zgarishga qaysi omillar ijobiy, qaysi omillar salbiy 
ta’sir ko'rsatgan ekan? Bu savoiga javob berish uchun ularning 
birgalikdagi ta ’sirini hisoblaymiz:
^F =