Statistikasi

D
100
Aksiyalarni sotib olish va sotish (kurs) narxiarining farqidan 
olinadigan daromad esa:
Л f(=p 
p
' k u r s
' sotib utish
Aksiya bo'yicha jami daromad summasi dividendlar hanada aksiya 
sotibolish va sotish narxining farqi yighndisiga teng.
J.D.=^D-\-AK
bu yerda: D — dividend summasi; i — yillik dividend stavkasi 
(% hisobida); 
- aksiyaning nominal bahosi; 
— aksiyaning 
sotish bahosi; 
- aksiyani sotib olish bahosi; A K — sotish
bilan sotib olish baholarining farqi; J.D. — jami daromad.
Misol. Nominal qiymati 1000 so‘mga teng bodgan aksiya sotib 
oiingan. Yillik dividend stavkasi 40%. Bir yildan keyin aksiya kursi 
5% pasaydi va aksiya sotildi, Jami daromad va daromadlilik darajasi 
aniqlansin.
1, Dividend summasi;
i -P
40 1000
= 400 so‘m
100 
100
2. Aksiya sotish va sotib olish farqi:
Л =
= 1000 X 0,95-1000 = -50 so‘m.
3. Jami daromad:
J.D. = D + Z\k = 400 - 50 = 350 so‘m.
4. Daromadlilik darajasi:
3501000 
35000
b.d
= 35%
100
100
Demak, aksiya egasi (investor) har bir so‘m qilgan xarajatiga 
(qo‘yilmasiga) 35 tiyindan daromad olgan.
Obligatsiyalar bo'yicha daromad mukofot (kupon toMovi), ularni 
qoplash va sotib olish baholari o'rtasidagi farq yig‘indisidan tashkil 
topadi.
216

---

Mukofot (kupon toMovi) miitlaq sutnniasi (yillik) quyidagt for­
mula biian aniqlandi:
i ■
D.
100
Qoplash va sotib olisli ba ho lari o'rtasidagi farq:
Л к ^ р
- p 
,
Jami daromad summasi;
J.D. ~ D^.^, -f- A K bn bir yil uchun. 
Obligatsiyalarning umumiy muddati uchun quyidagi formula 
qodlaniladi:
J.D. = J-D^^^. X rt yoki J.D. = 
x « + Ak, 
bu yerda: 
— mukofotning mutlaq summasi; 
yillik kupon
slavkasi; 
—obltgatsiyaning nominal qiymati; A k — kapitalning
absoiut o‘zgarishi (yillik); n — yillarsoni.
Misol. Obligatsiya 1400 (kurs bahosi) so'nidan sotib olingan va 
qoplash muddatigacha (5 yil) iishlab turiladi. Yillik kupon siavkasi 
12%, obligatsiya nominal qiymat bo'yicha qoplanadi. Obligatsiyaning 
jami daromadlilik darajasi aniqlansin,
I, Yillik mukofot summasi:
12 X 1000
D.
100
= 120 so‘m
2. Kapitalning absoiut o'zgarishi: ЛК=1000-1400=-400 so‘m. 
Bu yerdan bir yiliigini aniqiash uchun: -400 ; 5 = -80 so‘m.
3. Jami daromad: J, D. = 120 - 80= 40 so‘m.
4. Daromadlilik darajasi;
, 
40 X 100
h =■
1400
■ =
2
,
86
%
Demak, har yili investor bir so‘mlik kapitaliga 2,86 tiyin daro­
mad olgan.
Veksellar bo'yicha darom adni hisoblash vckselning egasiga 
bog'liq: u vekselni qoplash muddati toMgunga qadar ushlab turishi 
mumkin; u vekselni boshqa bir shaxsga bozor kursi bo'yicha sotishi 
mumkin; bankga lopshirishi mumkin va h.k.
Agar vekselning cgasi uni qoplash muddati toMgunga qadar 
ushlab tursa, ii nominaldan yuqori summa oladi:
217

---

D = -—
-----------