Stomatologiya propedevtikasi

139-rmm. Ildiz kanalirti turli konusli 
asboblar bilan charxlash
Standartizatsiya
197

---

1
t
i
142-rasm. 1 -tishning 
ishchi qisrni; 2
-
ildiz 
uzunligi
143-rasm. 6-tishning ildiz kanallaridagi 
asboblar rentgenogrammasi
Tishning ishchi uzunligini aniqlash uchta usul bilan amalga 
oshiriladi:
1. Maxsus jadvalda ildiz uzunligining o'rtacha ko'rsatkichlari 
aniqlangan;
2. R-entgenologik usulda endodontik asbob kanalga kirgizilishidan 
so*ngo‘tkaziladi;
3. Tishning ishchi uzunligi elektrometriya usulida maxsus asbob- 
apeksolokator yordamida aniqlanadi.
K analga beriladigan ishlovning m aqsad va vazifalari 
quyidagilardan iborat:
1. Pulpa to!qimasiiiing parchalarini tozalash;
2. Infitsirlangan dentinni tozalash;
3. Kanalga antiseptikli ishlov berish;
4. Kanalga shakl berish vaplombalash.
Ildiz kanallariga endodontik asboblar bilan mexanik ishlov 
quyidagi ketma-ketlikda amalgaoshiriladi:
- Bosqichma-bosqich antiseptikli vannochka ostida kanaldan 
chirigan pulpa to‘qimasi pulpaekstraktor yordamida olinadi;
-Nekrozlangan to‘qimalarburov, rashpil bilan olinadi;
- Kanalga kirish qismi va kanal rimer, fayllar bilan kengaytiriladi.
Ildiz kanalini kengaytirisli
2 0 0

---

Kanalga beriladigan mexanik ishlov kanalni kimyoviy yuvish 
bilan birgabajariladi. Kimyoviy ishlovpulpa va dentin qoldiqlari, 
organik va anorganik moddalar, mikroorganizmlami kanaldan yuvib 
chiqaradi.
Kanallarga kimyoviy ishlov kislota va kompleksonlar bilan 
bajariladi. Kompleksonlar dentin to'qimasming kalsiy ionlari bilan 
reaksiyaga kirishadi va natijada kanal devori dekalsinatsiyaga 
uchraydi.
EDTA-etilendiamintetrauksus kislota komplekson hisobida 
qo'llaniladi. Undan tashqari 20% trimol B, Canal+, Largal ultra 
qo'llaniladi,
3% vodorod peroksidi to'qimaga ta’sir etishi bilan molekular 
kisl orod suvda parchalanadi, kanaldan nekrozga uchragan to‘ qima 
va dentin qirindilarini olib chiqib, unga bakteritsid ta’sir ko'rsatadi.
Xlor tarkibli moddalarga 2% xloramin, 3-5% natriy gipoxlorit 
eritmasi, 01-1,0% xlorgeksidin, T-xloramin kiradi.
Bu preparatlaming bakteritsid ta’sir ko‘rsatishi gazsimonxlorning 
ajratilishi bilan bog‘liq, ya’ni 13% xlor vakislorodga parchalanadi.
Xloramin-T 134,4 g xloramin, 26g natriy xlorid va 3,3 ml suv 
tarkibli bo‘lib, undan xlor juda sekin ajraladi va bakteritsid ta’sir 
ko‘rsatadi.
Xlorgeksidin biglyukonat eritmasi antiseptik, bakteritsid va 
fungitsid ta’sir ko‘rsatadi. Kanalga ishlov berish uchun 0,5-1 %li 
eritmasi qo‘llaniladi.
3-5% natriy gipoxlorit eritmasi tarkibida 1% xlor bor, asosan 
ildiz kanaliga ishlov berish uchun qo'llaiiiladi va dentin naychalari 
o ‘tuvchanligini oshiradi, tishlarni oqartirish xususiyatiga ega.
Endodontiyada q o ilan ad ig an preparatlam ing quyidagi 
xususiyatiaribo‘lishi shart:
-Antimikrob;
-Nekrozli to'qimani erituvchi;
- Ildiz kanalini sterilizatsiyaqiluvchi;
-Ildiz yaqinidagi to'qimalarganotoksik ta’sirli.
Aktimikrob ta’sir 5% natriy gipoxlorid eritmasi bilan 1-2 daqiqa 
mobaynida kanal yuvilganda avval gramm-musbat va gramm- 
manfiy floraga, 30% ekinda to'liq sterilizatsiyasida namoyon bo‘ladi.
201

---

Nekroz to‘qimani erituvchi xususiyat 5,25%li natriy gipoxlorid 
va limon kislota ta’sirida kuzatilgan. Bunda natriy gipoxloridning 
ushbu xususiyati limon kislotaganisbatan 7 marta yaxshiroqbo'lgan.
Ildiz kanaliga natriy gipoxloridning sterilizatsiya qiluvchi 
xususiyati (NaOCL) bilan kanalga kimyoviy mexanik ishlov berish 
paytida erkin organik moddalami kanallar tizimidan chiqarib beradi. 
Sves flkricha, 5,25% natriy gipoxloridning eritmasi 3% (H20 2) 
vodorod peroksidi bilan navbatma-navbat qo‘llanilganda effektivligi 
yanada oshadi.
Ildiz yaqinidagi to‘qimalariga natriy gipoxlorid notoksik ta’sir 
qiladi va 3%li vodorod peroksidi bilan birgalikda uning tozalovchi 
xususiyatlarining samaradorligi oshadi.