Sug‘urta faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishning nazariy va xuquqiy asoslari

7-rasm. 2012-2014 yillarda O’zbekiston sug’urta bozorida ixtiyoriy va 
74,2

104,9
109,3

52,6
50,4

65,1
0

50

100
150

200
250

2012
2013

2013
Ixtiyoriy sug'urta
Majburiy sug'urta

---

48

majburiy sug’urta mukofotining o’zgarish dinamikasi (TOP 25) mlrd.so’m 


va %da

1

Sug’urta bozorida ixtiyoriy va majburiy sug’urta turlari bo’yicha sug’urta 

mukofotlarining hajmi yildan-yilga o’sib borayotganligini ko’rish mumkin(-
rasm). So’ngi uch yil davomida ixtoyoriy sug’urtadan tushadigan sug’urta 
mukofotlari o’sish dinamikasi keskin ko’rinishga ega. 2012 yilda 74,2
mlrd.so’mni tashkil etgan bo’lsa, 2014 yilga kelib bu ko’rsatkich 109,3 
mlrd.so’mga yetgan. Bundan ko’rinib turibdiki sug’urta xizmatlariga bo’lgan
ixtiyoriy talab yildan-yilga oshib borishi kuzatilmoqda. Majburiy sug’urta turi 
bo’yicha ham sug’urta mukofotlari 2012 yilda 52,6 mlrd.so’m bo’lgan bo’lsa,
2014 yilda 65,1 mlrd.so’mni tashkil qilgan. Bundan ko’rinib turibdiki ixtiyoriy 
sug’urtaning ulushi yil sayin o’sib bormoqda.
“SAIPRO” Axborot-reyting agentligi tomonidan sug'urta kompaniyalari 
bilan hamkorlikda amalga oshiriluvchi «TOP 25» loyihasi doirasida joriy
yilning 1-yarim yilligi yakunlari bo'yicha O'zbekiston sug'urta bozori sharhi 
tayyorlandi. Mazkur loyihaning asosiy maqsadi sug'urta bozori va
jamoatchilikning sug'urta bozori ko'rsatkichlari dinamikasi va tendensiyalari 
to'g'risidagi talabini qondirishdan iborat. Loyihada ixtiyoriy ravishda barcha
sug'urta kompaniyalari ishtirok etishi mumkin. 
Qayd etish kerakki, sug'urta kompaniyalari tomonidan an'anaviy
ravishda turkumlashgan sug'urta xizmatlari taqdim etilmoqda. Shu munosabat 
bilan, bugungi kunda turkumlashgan sug'urta turlari umumiy mukofotlarda
salmoqli ulushga ega. Shu tariqa, 1-yarim yillik yakunlari bo'yicha, 
turkumlashgan sug'urta turlarining bozordagi ulushi 19,7 foizni tashkil qildi. Shu
bilan birga, bozor bo'yicha umumiy mukofotlarda eng katta ulushlarga majburiy 
sug'urta (37,2 foiz) hamda ixtiyoriy mulk sug'urtasi (36,0 foiz) ega bo'ldi.
Ixtiyoriy shaxsiy sug'urta ulushi 4,8 foiz, ixtiyoriy javobgarlik sug'urtasi esa 2,2 
foizni tashkil qildi. Shu o'rinda aytish joizki, alohida sug'urta turlari bo'yicha
1
SAIPRO axborot-reyting agentligi ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tayyorlandi 

---

49
mukofotlarning bir qismi turkumlashgan sug'urta shartnomalariga tarkibiga 

kiradi.
http://news.uzreport.uz/foto/2014/10/14144179781.jpg

2014 yil 1-yarim yillik

natijalariga ko'ra, sug'urta mukofotlari hajmi bo'yicha bozordagi dastlabki uchta 
o'rinni « O'zagrosug’urta» DASK (25,8%), «O'zbekinvest» EIMSK (14,7%) va
«Kafolat» DASK (12,8%) kompaniyalari egallamoqda. 
3-jadval