Sut mahsulotlari Reja Sut. Sut-qatiq mahsulotlari

Asidofilin qaymog‘i olinmay pasterizatsiya qilingan yoki yorsizlantirilgan sutni atsidofil tayokchasiga sof sut achituvchn streptoqoqklar va drojji qo‘shib tayyorlangan achitki yordamida ivitish yuli bilan olinadi. Taʼm va xushbuyligi yaxshi bo‘lishi uchun unga kand, vanil, vanilin, dolchnn qo‘shilishi mumkin.
Asidofilin sof sut-qatiq va spirtli xuzurbaxsh taʼmga, zich, suyuk smetanaga uxshash konsistensiyaga hamda sutga uxshash oq, bir tusli rangga ega bo‘ladi. Asidofilin 0,25 va 0,5 л sigimli sut bo‘tilkalariga qo‘yiladi.
Kefir kaymori olinmagan yoki olingan pasterizatsyyalangan sutni kefir zamburuglari, yaʼni sut achituvchi bakteriyalar va drojji aralashmasi bilan ivitib tayyorlanadi. Kefir—sut kislotasi va spirt xosil qilib achiydigan mahsulotdir.
Muljallanishiga ko‘ra kefirning ikki xili: ommaviy isteʼmol uchun va shifobaxsh xili bemorlar uchun tayyorlanadi.
Ommaviy isteʼmolga muljallangan kefir olish uchun achitilgan sut 0,25 yoki 0,5 л sigimli sut bo‘tilkalariga qo‘yilib 14—18 soat mobaynida 20—25°S xaroratda saqlanadi.
Shifobaxsh kefir ommaviy isteʼmol kefiridan farq kilaroq, 1—3 sutka mobaynida saqlanib yetiltiriladi. Yetiltitirish muddatiga ko‘ra shifobaxsh kefir kuchsiz, urta va o‘tkir kefirlarga bo‘linadi.
Kuchsiz kefirning spirti ortigi bilan 0,2 protsent; nordonligi 90°T gacha bo‘lib, bir sutka mobaynida yetnltiriladi; bu xil kefir oshkozonni bushashtiradi.
Urtacha kefirning spirti ortigi bilan 0,4%; nordonligi 505°T gacha bo‘lib; ikki sutka mobaynida yetiltiriladi.
O‘tkir kefirning spirti ortiri bilan 0,6%; nordonligi 120°T gacha bo‘lib. uch sutka mobaynida yetiltiriladi, u oshkozonni mustaxkamlaydi, ichni kotiradi.
Kefir yorli, yog‘siz qilib, baʼzida S vitamini qo‘shib tayyorlanadi.
Sarxil kefir bir xildagi, suyuksmetanaga uxshash konsistensiyali, rangi sutga uxshash oq yoki sal sarrimtir, taʼmi esa nordonroq xuzurbaxsh. bo‘ladi.
Sirka,achchik, bursigan, ammiak, gung, xashak taʼmi va hidiga dimikkan, 5% dan ko‘p zardob ajratib chiqaradigan konsistensiyali, kir-chir, mogorlagan va rangi buzilgan kefir savdoga chiqarilmaydi.
Kimiz —biya va baʼzan sigir sutini sut achituvchi bakteriyalarga sut drojjisi qo‘shib achitish yuli bilan olinadigan ichimlik bo‘lib, shifobaxsh xususiyatga ega. Kimiz tayyorlashning uziga xos xususiyati shundan iboratki, u kuyuklik xosil bo‘lish jarayonida juda ko‘p aralashtiriladi, shuning uchun ham uning konsistensiyasi nisbatan suyuk bo‘ladi. Yetiltirish darajasi va saqlanish muddatiga ko‘ra kimiz kuchsiz, urtacha va kuchli turlarga bo‘linadi.
Kuchsiz kimiz bir sutkada yetiladi, tarkibida 1 % spirt bo‘lib, nordonligi 60—80°T bo‘ladi.
Urtacha kimiz ikki sutkada yetiladi, tarkibida 1,75% spirt va nordonligi 81—105°T bo‘ladi.
Kuchli kimiz uch sutkada yetiladi, tarkibida 2,5% gacha spirt va nordonligi 106—120°T bo‘ladi.
Sarxil kimiz smetana konsistensiyali, rangi sutsimon oq, taʼmi esa sof, spirtli xuzurbaxsh bo‘lishi kerak.
Sirka, aynigan, mogorlangan, gung, ammiak taʼm va hidli, shuningdek, ivigan bo‘laklari bo‘lgan kimiz savdoga chiqarilmaydi.
Smetana toza, mustaxkam, oldindan burlatilgan yoroch bochkalarga, shuningdek, sut flyagalariga joylanadi. Idish lim tuldirilishi, surp yoki doqa bilan qoplanib kopkori maxkam yopib qo‘yilishi kerak. Smetana shuningdek, shisha bankalar, polimer, yoki parafinlangan karton, stakanlarga joylanadi.
Tvorog kadoqlab va tortib sotiladigan qilib savdoga chiqariladi. Tvorog 100, 250, 500, 700 va 1000 г dan karton kutichalar yoki sellofan xaltachalarga kadoqlab joylanadi. Tvorog avvalo pergament, podpergament, parafinlangan kogoz yoki rangsiz sellofanga uraladi. Kuticha va xaltachalardagi tvorog 20 кг sigimi yog‘och yashiklarga joylanadi. Tortib sotiladigan tvorog sof og‘irligi ko‘pi bilan 70 кг keladigan toza yoroch bochkalarga joylanadi. Ammo uni ogzi keng bidonlarga ham joylash mumkin.
Tvorogdan qilingan tort - ichiga pergament tushalgan karton kutichalarga, krem esa parafinlangan kopkoqli kogoz stakanlarga joylanadi.
Qatiqning hamma turlari ogzi keng bo‘tilkalar, maxsus chinni, fayans, pisha yoki sopol banka va stakanlarga, shuningdek, sigimi 0,15 dan 0,5 л gacha bo‘lgan maxsus polimer bilan kop-langan korsz xaltachalarga kadoqlab joylanadi. Kir-chir, chetlari singan idishga solingan yoki idishining tikini buzilgan qatiq savdoga chiqarilmaydi.
Yegli kefir 0,25 va 0,5 л sigimi polimer bilan qoplangan kogoz xaltachalar yoki shisha bo‘tilkalarga kadoqlab joylanadi va alyumin yoki parafinlangan karton kopkoqchalar bilan ogzi bekitiladi. Kefir kopkogi zar kogozining rangi — yashil, yor-sizlantirilgan kefirniki—kuk chizikli kumush rangda bo‘ladi.
Smetana 8°S dan oshmagan xaroratda ko‘pi bilan 36 soat saqlanadi.
Kadoqlangan tvorog 8°S dan oshmagan xaroratda sovo‘tilgan yoki—10°S gacha muzlatilgan xolda savdoga chiqariladi. Sovo‘tilgan tvorogni 8°S dan oshmagan xaroratda 24 soatdan ortik saqlash mumkin emas. Muzlatilgan yog‘li tvorog xolodilniklarda —8° dan—12°S gacha xaroratda, yorsiz tvorog esa—14°— 18°S gacha bo‘lgan xaroratda saqlanishi kerak. Chakana savdo tarmoqlarida muzlatilgan tvorogni —8°С dan oshmagan xaroratda ko‘pi bilan bir sutka saqlash mumkin.
Tvorogdan qilingan tort 8°S dan oshmagan xaroratda saqlanadi.
Qatiq, atsidofilin, kefir va kimizni ham 8°S dan oshmagan xaroratda saqlash tavsiya qilinadi. Saqlash muddati ko‘pi bilan 24 soat.
Iil fasllari va rayonlarning joylanishiga qarab smetana, tvorog hamda tvorog hamirlari uchun tabiiy kamayish normasi 0,55—0,70% atrofida belgilangan.