Suv va eritmalar. Tabiatda suv. Suvni tozalash. Suvning fizik va kimyoviy xossalari. Dispers

9.18. Suvni yumshatish (qattiqligini yo’qotish) usullari

Vaqtinchalik qattiqlikni yo’qotish uchun suvni qaynatish kerak.

Bu vaqtda kalsiy va magniy gidrokarbonatlari parchalanadi hamda kalsiy karbonat, magniy karbonat va magniy gidroksidlari hosil qilib cho’kmaga tushadi;
Ca(HCO₃)₂ CaCO₃ ↓+ H₂O + CO₂ ↑
Mg(HCO₃)₂ MgCO₃ ↓+ H₂O + CO₂ ↑
Mg(HCO₃)₂ Mg(OH)₂ ↓+ 2CO₂ ↑
Vaqtinchalik qattiqlik suvga ohak suti qo’shib ham yo’qotiladi:
Ca(HCO₃)₂ + Ca(OH)₂ → 2CaCO₃ + 2H₂O
Mg(HCO₃)₂ + 2Ca(OH)₂ → Mg(OH)₂ ↓+ 2CaCO₃ + 2H₂O
Doimiy qattiqlikni yo’qotish uchun suvga Na₂CO₃ (soda) qo’shiladi:
CaCℓ₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃↓ + 2NaCℓ
MgSO₄ + Na₂CO₃ → MgCO₃↓ + Na₂SO₄
Umumiy qattiqlikni yo’qotish uchun suvga ohak suti bilan soda Na₂CO₃ aralashmasini qo’shish kerak.
Hozirgi vaqtda suvni yumshatish uchun ionitlardan foydalaniladi. Suvni yumshatish uchun kationit sifatida alyumosilikatlar, Masalan: Na₂[Aℓ₂Si₂O₈∙nH₂O] ishlatiladi. Bu moddani shartli ravishda Na₂R shaklida ifodalash mumkin. Suvni yumshatish uchun kationit bilan to’ldirilgan kolonka orqali suv o’tkaziladi, bu vaqtda ionlar almashinuvi kuzatiladi:
Na₂R + Ca⁺² = 2Na⁺ + CaR; Na₂R + Mg⁺² = 2Na⁺ + MgR
Kationitni regeneratsiya qilish (oldingi holatiga qaytarish) uchun kolonka orqali natriy xloridning to’yingan eritmasi o’tkaziladi:
CaR + 2Na⁺→ Ca⁺² + Na₂R; MgR + 2Na⁺ = Mg⁺² + Na₂R.