Suvning tarkibi va tuzilishi Suvning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari Eritmalar va ularning ahamiyati

3.2. Идеал газ қонунлари.
Бойль-Мариотт. Гей-Люссак. Бойль-Мариотт билан Шарль қонуни. Клапейрон тенгламаси (идеал газнинг ҳолат тенгламаси) Менделеев-Клапейрон тенгламаси

Ўзгармас массали газ ҳолати унинг температураси, босими ва ҳажмига боғлиқ. СИ системасида температуранинг ўлчов бирлиги сифатида 1 кельвин (К) шкаласи қабул қилинган. Температурани амалда ўлчашда эса Цельзий (^ОС) шкаласидан фойдаланилади. Кельвин шкаласи билан Цельзий шкаласи орасида: T=273+t боғланиш мавжуд.

СИ системада газнинг босими паскалларда ифодаланади: 1000 Па= 1кПа; 101325Па=101,325 кПа=760 мм.см.уст. =1 атм.
СИ системада ҳажмни ўлчаш учун м³ қабул қилинган. Кимё соҳасида литр (дм³), миллилитр (1 см³) лардан ҳам фойдаланилади: 1 л =1дм³ = 0,001(1•10^-3) м³; 1л(дм³)=1000мл(см³)
Нормал шароитдаги газнинг ҳарорати 0⁰С (ёки 273 К) га, босими 101325 Па га тенгдир. Ишлаб чиқариш шароитида паст босим ва юқори ҳарорат намоён бўлса, газлар билан олиб бориладиган ҳисоблашларда идеал газ қонунларидан фойдаланиш мумкин.
Бойль - Мариот қонуни. Бу қонун ўзгармас тумпературадаги (Т = const) газни ҳажми ва босими орасидаги боғлиқликни ифодалайди. Бойль-Мариотт қонунига мувофиқ, ўзгармас температурадаги ўзгармас массали газнинг ҳажми унинг босимига тескари пропорционал бўлади. Яъни бирор ёпиқ идишдаги ўзгармас массали, газни ҳажмини камайтирсак уни босими пропорционал равишда ортади ва тескариси. P₁V₁=P₂V₂
Гей- Люссак қонуни. Бу қонун ўзгармас босимдаги (Р=const) газни тумператураси ва ҳажми орасидаги боғлиқликни ифодалайди. Гей-Люссак қонунига мувофиқ, ўзгармас босимдаги ўзгармас массали газнинг ҳажми унинг температирасига тўғри пропорционал. V₁/T₁=V₂T₂.
Яъни ўзгармас босимдаги ўзгармас массали, газни температурасини оширсак уни ҳажми пропорционал равишда ортади ва тескариси. Ўзгармас босимда муайян массали газни температураси 1⁰С га ошса унинг ҳажми 1/273 мартага ошади: