Суюн каримов ўзбек тили функционал стилистикаси

^{1 м} Шомақсудов А. ваСюшқ. Ўзбек тили стилистикаси, 87-6.
^,|? Ўша асар, 61-6.
бўлган кишининг кичикка муносабатини О.Ёқубов қаламида яхшироқ ва тўлароқ ифода қилмокда.
Эгалик қўшимчаларининг морфологик вариантлари ҳозирги ўзбек адабий тилида озчиликни ташкил қилганлиги сабабли уларнинг услубий чегараланиши ҳам яққол сезилиб турмайди. Лекин шунга қарамасдан, тажрибали кўз уларни пайқаши мумкин.
Сифат ва сон сўз туркумлари доирасида қараладиган грамматик бирликларнинг кўпчилиги. барча ФУларда иштирок зтиши сонда кўзга яққол ташланиб туради. Шунга қарамасдан, путқ жараёнида сифатга ҳам, сонга ҳам алоқадор бирликларнинг услубий фарқланишларини, стилистик оттенкаларини пайқаш қийин эмас.⁸¹
Сифатларнинг грамматик шаклларида, жумладан, ясовчи аффиксларида маълум услубий чегараланиш мавжуд. Уларнинг асосий қисми умумистеъмолдаги бирликлар бўлиб, СУда фаол ишлатилса-да, -дор, -кор, -манд, -омуз, -параст, -парвар, ба-, но- лар адабий тилда сўзлашувчилар нутқида, -ий, -вий, -ган, - симон, -он, -шунос аффиксларининг ИУ, Г1У ва РУларда бирмунча фаоллиги сезилади. БУда эса -лик қўшимчасининг -лиқ, -лиг, -луқ, -луг каби вариантлари ажралиб туради: Шоҳигул эрмас бу ўтлуг юзларинг ҳижронида (Э.Воҳидов) каби.
Чарогон, шодон, заъфарон каби сўзлар таркибидаги -он да ҳам БУга хос чегараланганлик сезилади: Сўнг бу ифлос зафардан Улар шодон юрдилар (О.Матжон). Чиркин, оташип сўзлардаги - ин қўшимчаси тўғрисида ҳам шу гапларни айтиш мумкин.⁸² Ғамгин сўзининг синоними бўлган гамнок бирлиги БУда ишлатилади: Куртакниуйготиб сўйлади гампок (Зулфия).
Сифатнинг оргтирма даражасини кўрсатишда жуда, эпг. гоят, ниҳоятда, бир, бирам, тим, нақ, зап, беҳад, беннҳоя, не-не, нақадар; озайтирма даражасини кўрсатишда эса ярим, иим, оч. хиёл, хийла, чексиз, сал, айтарли, унча, унчалик эмас, у қадар эмас каби махсус сўзлар иштирок этади. Булар орасида беҳад, бениҳоя, ниҳоясиз, беқиёс, ним, хиёл, не-не, гоят, чексиз сўзларида БУга хос мойиллик кучлироқ: Ниммовий шуъла кафтда Дунёни кўрганмисиз (Зулфия); Не-не мусибатда қолиб
бошгшиз (Г.Ғулом); Кечга яқии катта қишлоқ олдида қонли, беҳад золим жанг рўй берди (Ойбек), Чексиз улуг Ватан ҳар кафт тупроги, Сен босган қадамла бўлди чаманзор (Ғ.Ғулом), каби. Бу сўзлар равишлар таркибида ҳам эмоционал-экспрессив маънони кучайтиришга хизмат қилади: Саргузаштларини