Suyuqlik va gaz mexanikasi faniga kirish

Жавоблар

Суюқликнинг текис харакатида ўртача тезлик барча кесимлар учун бир хил бўлади. Демак бу ерда босимнинг йўқолиши махалий қаршиликларга боғлиқ бўлмай фақат суюқликнинг оқим узунлигига боғлиқ бўлади. Горизонтал текислик билан бирор α бурчак ташкил этувчи кесим юзалари бир хил бўлган суюқлик оқимини куриб чикайлик.

17-расм. Оқимга таъсир этувчи кучлар.

Олинган кесимимиз мувозанатда деб олсак оқим йўналиши бўйича Р₁ кучи таъсир этади. Оқим йўналишига қарши r - кесимда P₂ кучи таъсир этади ва оқимнинг ён томонидан P_n нормал кучлар ҳамда суюқликларнинг қатлами орасида тишқаланиш кучи таъсир этади:

Tқτ x l

Оқим мувозанатда бўлиши учун таъсир этувчи кучларнинг йиғиндиси 0 га тенг бўлиши керак.

ХХ ўқи бўйича барча кучларнинг проекцияларини кушиб чикамиз. P_n – ХХ ўқига ┴ бўлгани учун проекцияси 0 га тенг бўлади.

(3)

Бу қийматларни (3) тенгламага куйсак

Олинган тенгламани ρgS га бўлиб (бу ерда R - гидравлик радиус) эканини хисобга олсак.

(4)

(4) тенгламани қуйидаги Бернулли тенгламаси билан солиштириб, бу ерда текис харакат бўлгани учун V₁қV₂

бу текис ўзгармас харакатнинг асосий тенгламаси дейилади.

Суюқлик ҳаётда кўпинча сунъий бўлган цилиндрик каналларда текис ҳаракат қилади.

Канал нишаби орқали топилади. Нишаб бурчаги унча катта бўлмагани учун, каналдаги сув чуқурлигини вертикал бўйича ўлчаш мумкин (расм 7.1), чунки биз шартли равишда олинган оқимнинг жонли қирқимсини вертикал деб қабул қиламиз.

Расм 7.1

Каналдаги суюқликни гидравлик қаршилиги квадратик соҳага тегишли бўлган турбулент ҳаракатини кўрамиз. Каналдаги суюқлик ҳаракатини ҳисоблашда асосий учрайдиган ифодалар

Q = в   = const; (7.1)

. (7.2)

Каналда сув текис ҳаракат қилган пайтида тўла дам чизиғи, пезометр чизиғи ва каналнинг нишаби бир-бирига параллел ҳамда тенгдир, яъни

J_г = j_П = и ; ; (7.3)

. (7.4)

Бу ифодалардан ташқари яна қуйидаги ифодалардан ҳам фойдаланиш мумкин:

; (7.5)

; (7.6)

. (7.7)

Агар - сарф модули, - тезлик модули дэсак, унда

; (7.8)

; (7.9)

(7.10)

. (7.11)

Ифода (7.4) ва (7.7) лардаги Шези коэффициенти эмперик ифодалардан топилади. Ҳаётда кўп учраб турадиган ифодалардан бу:

Маннинг ифодаси ; (7.12)

Павловский ифодаси ; (7.13)

Агроскин ифодаси , (7.14)

бунда n - каналнинг ғадир-будурлиги;

R - каналнинг гидравлик радиуси.

Ғадир-будурлик коэффициенти н ни эслатма китобларда берилган жадваллардан ва ифодалардан топиб олиш мумкин.

17, Gidravlik zarba xodisasi va uning fazosi. N.E. Jukovskiy - gidravlik zarba nazariyasining asoschisidir. Zarba bosimini susaytirish usullari.

Жавоблар