T. M. Karaliyev, O. B. Sattarov, I. F. Sayfiddinov bank faoliyati

«A» Bank depozitlarining passivlar hajmidagi salmog‘i

(foizda)

Depozitlarning turi	2009 y.	2010 y.	2011 y.	2011-yilda 2009-yilga
				nisbatan o‘zgarishi, punkt
Passivlar-jami	100,0	100,0	100,0	X
Shu jumladan:	43,2	14,8	12,2	-31,0
– depozitlar

Kapitalning o‘sishi esa, tahlil qilingan davr mobaynida 418,3 foizni tashkil qildi. Tijorat banklarining kapital bazasini o‘rganish natijalari shuni ko‘rsatayaptiki, respublikamizdagi yirik tijorat banklarining kapitali, aso-san, zaxira kapitalining o‘sishi hisobiga ta’minlanmoqda. Zaxira kapitalining yuqori sur’atlarda o‘sishi esa, o‘z navbatida, devalvatsiya zaxirasining o‘sishi hisobiga ta’minlanmoqda.

Rivojlangan industrial davlatlar bank amaliyotida kapitalning bank pas-sivlari umumiy hajmidagi salmog‘ining o‘rtacha darajasi 5-6 foizni tashkil etadi. Chunki kapital tijorat banki faoliyatini moliyalashtirishning nisbatan qimmat shakli hisoblanadi. Banklararo kreditlarning foiz stavkasi depozit-larning foiz stavkasiga nisbatan yuqori bo‘lganligi sababli, ular ham tijorat banklari faoliyatini moliyalashtirishning nisbatan qimmat shakli hisoblanadi. Shuning uchun ham mazkur mamlakatlarning bank amaliyotida muddatli de-pozitlar va aholining muddatli omonatlarini keng ko‘lamda jalb qilish amali-yotiga katta e’tibor beriladi. Bu borada, ayniqsa, Yaponiya tijorat banklarining tajribasi katta amaliy ahamiyatga egadir. Buning boisi shundaki, Yaponiya tijorat banklari balansining passivida salmog‘iga ko‘ra birinchi o‘rinni aholi-ning muddatli omonatlari egallaydi.

«B» misolida depozitlarning sifat ko‘rsatkichlarini, shu jumladan, ular-ning passivlar umumiy hajmidagi salmog‘ini tahlil qilamiz.

«B» bankda 2009–2011-yillar mobaynida transaksion depozitlarning umumiy hajmidagi salmog‘ini sezilarli darajada pasayishi yuz berdi. Ush-bu pasayish, asosan, muddatli depozitlarning umumiy hajmidagi salmog‘ini yuqori sur’atlarda o‘sishi hisobiga yuz berdi.

57

4.5-jadval