T. M. Magrupov, B. M. Mirshaxodjayev

Yechimlarni qoMlab-quwatlash tizimlari Bu yo‘nalishda 
tizimlar shaxsni funksiyasini avtomatlashtirishga moMjallanmagan, 
balki unga yaxshi yechim qabul qilishda yordam berishga 
asoslangan. Shuning uchun bunday tizimlarda asosiy e ’tibor 
dialogga va uning, yechim qabul qiluvchiga qaratiladi.
Real holatlarda tanlov bir necha operatsiyalami bajarishni talab 
qiladi va bu operatsiyalardan ba’zi birini inson, boshqalarini 
mashina bajaradi. Ularning yutuqlarini birlashtirish bu inson -
mashina tizimlarini maqsadidir. Shuning uchun oxirgi yillarda 
ekspert tizimlar va yechimlarni qo‘llab-quw atlash tizimlarini 
tashkil qilishga ahamiyat kuchaymoqda.
Nazorat savollari:
1. Ekspert usullaming asosiy g‘oyasi qanday?
2. Ekspertlar ishiga qanday faktorlar ta’sir ko‘rsatishi mumkin?
3. Ekspert tizimlarni amaliyotda muvaffaqiyatli qoMlanilishini 
asosiy sabablari nimada?
4. Ekspert tizimlarni amaliyotda muvafTaqiyatli qoMlanila- 
yotgan qanday usullarini bilasiz?
5. Tanlovning «inson-m ashina» tizimlari qanday ustunliklarga 
ega?
6. Turli formadagi ekspert proseduralar darajasi va turli 
sharoitlarda kerakliligi bo‘yicha solishtiring.
7. Bilimlar bazasi 
va yechimlarini quvvatlash tizimlari 
o‘rtasidagi farqni tahlil qiling.
8. Ekspert 
tizimlaming 
intellektual 
xususiyatlar 
qanday 
xususiyatlarga asoslanadi.
154

---

GLOSS ARIY
Tizim tushunchasi - tizimlar nazariyasini aniq dunyoni o‘zaro 
aloqalar va ulami o ‘zaro bog‘liqliklarini nazariy asosda ifodalash 
uchun tartiblash sifati. Tizim tushunchasini bir necha ta’riflari 
mavjud ular shartli 3 guruhga b oiinadi.
Tizim ifodasi - bu butun bir tushuncha bo‘lib, o ‘zaro 
aloqalardan o ‘zaro birlikda harakatlanuvchi qismlami o ‘z ichiga 
olib, uning xususiyatlari tizimga bog‘liq.