T. M. Magrupov, B. M. Mirshaxodjayev

Avtomatik boshqarish - obyektni boshqarish prossesi; bunda 
berilgan 
boshqarish 
maqsadiga 
erishishni 
ta’minlaydigan 
operatsiyalami odam ishtirokisiz ishlaydigan sistema aw aldan 
berilgan algoritmga muvofiq bajaradi. A.b. avtomatik boshqarish 
sistemalarida qoilaniladi.
Tadqiqot operatsiya - ilmiy izlanishni yo‘nalishi sifatida jara- 
yonlami va hodisalami o ‘rganishda matematik modellashtirishdan 
foydalaniladi. Tadqiqot operatsiya usullardan tizimli yondashuv 
doirasida foydalanish tizimli tashkiliy o ‘rganish optimal yechimlarni 
qabul qilish.
Sun’iy tizim - bu maqsadga erishish quroli, tadqiqotchi 
tomonidan tuziladigan jarayonni matematik ifodalanishi. Misol 
tariqasida Qora quti modelini ko‘rish mumkin.
Tizim - so‘zi yunoncha bo‘lib, qonuniy jihatdan bir-biriga 
bogMangan ko‘plab unsurlarning m a’lum bir yaxlitligini ifodalanishi
Unsurlar - murrakab yaxlit narsaning tarkibiy qismi, 
elementlar, model va modellashtirish strukturalar. Tizim unsurlari 
doimo o ‘zaro ta’sir ostida bo‘lib, bu jarayon tizim unsurlari 
o ‘rtasidagi bog‘liq!ik.
Borliqlik - obyektiv dunyoning eng muhim xususiyatlardan 
biridir. Borliq mavjudligi tufayli dunyo hodisaiarining betartib 
yig‘indisi emas, balki qonuniy harakat jarayonidan iboratdir.
Tizim strukturasi - tarkib va struktura modellarini hammasi 
birgalikda bir modelni hosilasi. Struktura umumiylikka ega bu
156

---

matematik tadqiqotlami alohida obyekt sifatida qarashiga olib 
kelishi.
Tizim kostruksiyasi - tizimning struktura sxemasining moddiy 
realizatsiyalanishini belgilash struktur sxeinada tizimning hamma 
ahamiyatli bog‘Ianishlar va ba’zi elementlaming atrof-muhit bilan 
bog‘lanishlari kiradi.
Graf - bu cho‘qqi deb ataladigan istalgan tabiat elementlari 
bogManishlari va yoy deb ataluvchi ular orasidagi bogManishlarni 
belgilanishlardan tarkib topishi.