T o sh k e n t d a V la t iq t iso d iy o t u n IV e r s it e t I f. Sh. Shamsutdinov, Sh. F. Shamsutdinova chet mamlakatlar
G erm a n iy a d a soliq tizim i
Download 4.32 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Q o‘shilgan qiym at so lig 4i
- 11.3.2. Hunarmandchilik soligM
- Hunarmandchilik solig*i bilvosita soliqlar qatoriga kiradi. Uni undirish foydani asosiy soliqlaridan biri - korporatsiya so lig ‘i to ‘langunga
- Hunarmandchilik s o lig ‘i real, y a ’ni ob’ektiv soliqlar qatoriga kiradi.
- 11.3.3. Yer soligM ‘
|
11.3. G erm a n iy a d a soliq tizim i Soliq tizimi - qonun chiqaruvchi hokimiyat tomonidan belgilanib, ijro organlari tomonidan undiriladigan soliqlar yig'indisi, shuningdek, soliqlar tuzilish tamoyili va usullaridir. Bu tizimning ahamiyati va tarkibini jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy qurilishi belgilaydi. Hozirgi sharoitlarda soliq tizimi davlatning
zahiralarim ta’minlashga qaratilgandir. Asosiy soliqlarga daromad solig'i, jumladan, ish haqidan undiriladigan soliq, yer solig'i, korporatsiya soliqlari mol- mulk solig'i, kapital daromadga solinadigan soliq, aktsizlar va qo shilgan qiymat soliqlari kiradi. Soliqlar hajmini va umumiy davlat daromadida tutgan o‘mini bilish uchun yana quyidagi m a’lumotlarga murojaat qilamiz. 1996 yilda yig‘ilgan soliqlar (aylanmasi) DM (nemis markasida, mlrd.) — 251278 - Ish hakidan olinadigan soliq, — 20038-
— 68251 - M i n e r a l y o q ilg ‘iga solinadigan soliq; — 4588 - Tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanish huquqiga solinadigan soliq M 4 6
3682 - Chetdan keltirilayotgan tovarlarga solinadigan qo'shilgan qiymat soligM. o n
Korporatsiya daromadiga solinadigan soliq GFRning yangi yerlari foydasiga birdamlik soligM Kapital daromadga solinadigan soliq Tamaki mahsulotlariga solinadigan soliq Yer soligM Cyg ypta faoliyatidan keladigan daromadga solingan 29458 - • 26091 - ■ 2 5 4 5 0 - 20 6 9 8 - 14642-
14348 - soliq
13746 - — 11626- — 9990 - — 9035 - — 6512 - — 5085 - — 4054 - — 3393 - — 1718 - — 1463 - Avtotransport vositalari egalaridan olinadigan soliq Daromad soligM Boshqa yer soliqlari Mol-mulk coligM Bojxona yigMmlari Vino va spirtli ichimliklami sotish uchun soliq, Meros soligM Boshqa aktsizlar Pivo soligM Boshqa mahalliy soliqlar, yigMmlar va bojlar 11.3.1. D arom ad soligM Soliqlar tizimida daromad soligM yetakchi o'rinni egallaydi. Bu soliq har yili absolyut summada emas, balki byudjet daromadlaridagi nisbiy miqdorda ham o ‘smoqda. Agar daromad soligM 1970 yilda butun byudjet daromadming 35,4 foizini tashkil qilgan boMsa, 1994 yili bu ko‘rsatkich 40,7 foizga teng boMdi. Daromad soligM GFRda jism oniy shaxslardan undiriladigan eng muhim to ‘g ‘ri soliqlardan biridir. Bunday soliqqa yollanma ishlarda ishlaydigan, erkin kasbdagi shaxslaming daromadlari (gonorarlar), kapital daromadga, bank qo'yimlaridan tushadigan foizlar, ijara, turar-joy molarini ijaraga topshirish, shaxsiy faoliyat va boshqalar tortiladi.Teng daromadga teng soliq (uning manbaidan qatMy nazar) tamoyili soliqqa tortishning asosidir. 1988 yilning yanvar oyidan boshlab soliqqa tortilmaydigan minimum daromad bo‘ydoklar uchun 4762 DM va oilali uqarolar uchun 9505 DMni tashkil qildi. Bo'ydoqlardan yiliga 4753 markadan 18056 markagacha, oilali fykapolardan esa 9505 markadan 36070 markagacha 22 foiz miqdorida soliq ushlab qolinadi (eng kam stavkada). Tegishli ravishda 18036-36071 markadan 130031-260063 markagacha bo‘ydoqlar va oilali fuqarolardan daromad o‘sib boruvchi stavka asosida 22 foizdan 56 foizgacha soliqqa tortiladi. 11.5.-chizma Soliq toMash majburiyatining boshlanishi va soliq toMovchilami hisobga olish Yuqorida berilgan m a’lumotlarga ko‘ra, shuni xulosa qilish mumkin- ki,
Germaniya Federativ Respublikasida jismoniy shaxslardan undiriladigan daromad soligMning stavkalari jahon soliq tizimida qo‘llaniladigan stavkalardan ancha yuqoridir. Germaniyada bu xil soliq hisoblanishi ko‘p mehnat va vaqt resurslarini talab qilishiga qaramasdan, ancha mukammal va differentsiyalanganligi uni boshqa mamlakatlardagi jism oniy shaxslardan olinadigan daromad soligMni hisoblanishi, undirilishi usullaridan farq qilishini ko‘rsatadi. Soliqni aniqlanishida juda ko‘p omillar hisobga olinadi: oilaviy ahvol, ishlaydiganlar soni, mehnat faoliyatining qanday turdaligi, qaysi mutaxassislik bo‘yicha daromad olayotgani va h.k. Bu ma’lumotlar o ‘z navbatida yana bir necha kategoriyalarda klassifikatsiyalanadi. Chegirmalar, imtiyozlar juda keng miqyosda ishlatiladi. Bunday katta informatsion ma’lumotlar bazasi soliq qonunchiligi asosida aniq va o ‘z vaqtida hisoblanadi. Katta hajmdagi bu m a’lumotlami kompyuterga kirgizish, guruhlash, aniqlash, hisoblash uchun yollanma ishchilar (uy bekalari, talabalar va boshq.). Germaniyada jismoniy shaxslar soliqqa tortiladigan daromadlarini taxminan shaxsan hisoblab chiqishlari mumkin. Bu ma’lumotlar albatta moliya, soliq organlari tomonidan tekshirib chiqiladi. Katta shtatga ega boMgan soliq maslahatchilari hisob-kitobni olib borishda fuqarolarga tegishli maslahatlarberishadi. Chizmadan jismoniy shaxslar yil davomida oladigan daromadlarini summasi, ulaming manbasini qayd qilib borishlari kerakligi ko ‘rinib turibdi. Yiliga 130032 - 260064 markadan ortiq daromadlarga 56 foiz darajada yagona stavka bilan solinadi soliq majburiyatining boshlanishi va soliq toMovchilami hisobga olish chizmada berilgan (5-chizma). Korxonalardagi hamma hisob-kitoblar moliya organlari bilan kelishilgan dasturlar asosida EHM yordamida amalga oshiriladi. Soliq summasining to ‘g ‘riligi soliq toMovchining deklaratsiyasi asosida tegishli taqvimiy yil tugagandan so‘ng aniqlanadi. Deklaratsiya tegishli moliya idorasi tomonidan tekshiriladi va agar tekshirishda kamchiliklar topilmasa soliq xabarnomasi shaklida tasdiqlanadi. Shu bilan birga yollanish bo'yicha ishlayotgan soliq toMovchilar yilning har choragida bundan oldingi yil darajasida moliya idorasiga bo‘nak ajratmalar ajratishga majburdirlar (6-chizma). 0 ‘zining «soliqqa tortiladigan daromadi» ni hisoblab chiqarishning tahliliy tartibi (soddalashtirilgan chizma) Q is h lo q X u n a r - M u s ta - x o 'j a l i g i m a n d - q il
v a c h ilik
h o ld a o 'r m o n k o r x o - to p ilg a n x o 'j a l i g i n a s i
is h h a q i Nomust
aqil holda
topilga ngan
ish haqi Ija ra g a b e r is h K a p i
t a ld a n tu s h a d i g a n d a r o m a d B oshqa
daro m ad lar
D arom adlar yoki ishlab chiqarish m ulki (yil oxiriga) _________ Xarajat yoki ishlab chiqarish mulki (yil oxiriga) F o y d a D a r o m a d la r J a m i d a r o m a d Yoshga qarab soliq summasming pasayishi, qishloq va o'rm on xo‘jaligi xodimlari uchun chegirmalar ___________________ D a r o m a d n in g u m u m iy m iq d o ri Maxsus xarajatlar, ko'zda tutilm agan xarajatlar, soliq imtiyozlari (masalan, xususiy k v a
) __________________ __ D a ro m a d Farzandlai bo'lganda, uy xo'jaligini yuritishda soliqqa tortiladigan daromad summasining kamayishi va tarif imtiyozlari S o liq q a t o r tila d ig a n d a r o m a d
Soliqqa tortiladigan daromad miqdorini hisoblab chiqishda «ishlab chiqarish harajatlari», «xizmat va mehnat faoliyati bilan bogMiq harajatlar» va «oilani ta’minlash bilan bogMiq harajatlar» shaklida ko‘plab chegirmalar qoMlaniladi. Masalan, bolalikdan toManadigan toMovlar, ishga borish va ishdan qaytishda sarflanadigan transport harajatlari, hayotni sug‘urta qilish bilan bogMiq har-xil sug‘urta turlari va malakasini oshirish harajatlari soliqqa tortilishdan ozod etiladi. Oiladagi bolalar soni hisobga olinadi, xususiy uy qurish va boshqalarga imtiyoz beriladi. Ish haqiga solinadigan soliq miqdorini aniqlashda, «soliq kassalari», «soliq haritalari» va «soliq jadvallari» kabi maxsus usullar qoMlaniladi. Ish haqiga solinadigan soliq summasi haqidagi zarur hisob-kitoblar daromad darajasi, (sinf)ga qarab jadvallam ing maxsus albomida saqlanadi. Birinchi daraja (sinf)ga bolalari boMmagan bo‘ydoqlar va uylangan, beva boMgan yoki III va IV soliq darajalariga kirish uchun yaxshiroq sharoiti boMmagan ajralishganlar taaluqlidir. Ikkinchi daraja (sinf)ga ajralishgan yoki beva qolgan boMib, qaramogMda kamida bitta bolasi boMgan (agar ular uchun oila byudjetini saqlashga moMjallagan) yiliga soliqqa tortilmaydigan 4752 DM (1990 yildan boshlab 5616 marka) mumkin boMsa, bo‘ydoqlar kiradi. Uchinchi daraja (sinf)ga uylangan (turmushga chiqqan) ishchilar (agar er-xotindan bittasi ishlasa), kiradi. Agar er-xotinning har ikkisi ishlasa, u holda bittasini umumiy roziligidan so‘ng V daraja (sinf)ga o ‘tadi. To‘rtinchi daraja (sinf)ga er-xotinni har ikkisi ham ishlaydigan ishchilar kiradi. Er ham, xotin ham ishlagan taqdirda ular alohida-alohida soliq toMaydilar. Beshinchi daraja (sinf) - bu uylangan (turmushga chiqqan) ishchilar boMib, oilada er ham, xotin ham ishlaydi, lekin ulardan bittasi umumiy rozilikka ko‘ra III darajaga kiradi. Oltinchi daraja (sinf) - bu bir nechta joyda ish haqiga ega boMgan ishchilardir (ular hisobga olinishi kerak). Soliq darajalari yollanib ishlaydigan ishchilarga belgilangan doirada soliqqa tortilishning eng qulay stavkalarini tanlash imkonini beradi. Soliq jadvallari faqat soliq darajalarini emas, balki oiladagi bolalar sonini, ular kimning qaramogMda ekanligini, daromadlami qo‘shib yoki alohida hisobga olishni ham nazarda tutadi. Bundan tashqari, soliq jadvallarida soliq solinishdan ozod etilgan qator daromadlar ham hisobga olingan.
60000 DM yillik ish haqidan daromad soligMni aniqlash quyidagi jadvalda keltirildi. 11.2.-jadval Soliq
darajasi (sinf)
Bolalar soni 0 1 2 3 4 5 6 I 15453 14399
13368 12363
11385 10436
9516 II _ 12450 11469
10517 9595
8704 7847
III 9636
8960 8306
7674 7066
6480 5916
IV 15453
14923 14399
13881 13368
12363 12363
V 25820
- - - - - - VI 26462
- - - - - Ish haqidan soliq haritasi asosida soliq ushlanadi. Yashash joyidagi kommuna (obshina)da toMdiriladigan haritada ishchining soliq darajasi, bolalari soni, qaysi dinga e’tiqod qilishi tasdiqlanadi. Shundan so‘ng bu haritaga ishchining 64 yoshga etishi bilan soliqdan ozod etilish summasi kiritiladi. Bundan jismoniy kamchiligi boMgan (nogiron) shaxslar uchun ozod etilgan summa qayd qilinadi (ish beruvchi va oMka yohud obshchina moliya idorasi bu summani hisobga olishi uchun). Taqvimiy muddat davomida daromad soligM summasi (ish haqiga solinadigan soliq summasi) yil yakuni bo‘yicha toMashdan qaytarilishi mumkin. Mexnatga haq toMash shartlari yoki oilaviy sharoitning o ‘zgarishi darhol soliq haritasiga kiritilishi mumkin. Yakuniy hisob-kitoblar taqvimiy yil yakunida qilinadi. GFRda daromad soliqlari doimo o ‘zgarishda boMib turadi. Ular 1983-1985 yillarda, soliq isloxoti jarayonida, 1986, 1988 va 1990 yillarda (ya’ni uch bosqichda) amalga oshirilgan. Birinchi bosqichda — 1986 yilda daromad soligMning umumiy summasi taxminan 10,9 mlrd. DMga pasaya boshladi. U birinchi navbatda oilalarga kam va o‘rtacha daromad oluvchi shaxslarga taaluqli boMdi. Soli qqa tortilmaydigan minimum koMarildi. Ikkinchi bosqichda — 1988 yildan boshlab daromad soligMning pasayishi 13,7 mlrd. markani tashkil etdi. Soliqqa tortilmaydigan minimum koMarildi.
Uchinchi bosqichda - 1990 yilning 1 yanvaridan e’tiboran soliqqa tortilmaydigan minimum 5616-11232 DMgacha etdi. 1990 yildan boshlab yangi soliq tarifi joriy qilindi, u progressiv zonada (22-56%) o ‘sib boruvchi egri soliq о ‘mini ahcha to‘g ‘ri bevosita soliq o ‘miga almashtirdi. Soliqning boshlang‘ich stavkasi 19 foizni (22 foiz o ‘miga), oxir - oqibat stavkasi 53 foizni (56 foiz o‘miga) tashkil etdi. Yangi tarifning maqsadi birinchi navbatda, malakali ishchi kuchi va о rta tadbirkorlar zimmasidagi «Soliq boji»ni engillashtirish edi. Yangi tarifning joriy qilinishi kam daromadli ko‘p bolali oilalami soliqdan ozod etdi. •i ^ f r^ arn'n§ enS ko‘P pasayishi yiliga 60-120 markani soliqqa tortiladigan hollarda (bo'ydoqlar va oilalilar uchun) sodir bo‘ldi Bu o ‘nn d a daromad 35 foizga yaqin (amaldagi 51 foiz o‘miga) soliqqa tortiladi. Soliq tarifming pasayishi m a’lum miqdorda qator imtiyozlaming bekor qilmishi hisobiga o ‘tkaziladi.
Hunarmandchilik solig‘i ikki qismdan - kapital solig‘i va daromadga solinadigan soliqdan tarkib topadi. U GFR moliyasida obshchinalar byudjeti daromadlarida muhim manba hisoblanadi. Qishloq xo‘jaligi va o ‘rmon xo'jaligi hamda shaxsiy mehnat faoliyatidan tashqari har qanday faoliyat turlari bilan shug‘ullanadigan hunarmandchilik korxonasi uning soliqqa tortiladigan ob’ekti hisoblanadi. Erkin kasb egalari ham bunday soliqqa tortilmaydi. Hunarmandchilik solig*i bilvosita soliqlar qatoriga kiradi. Uni undirish foydani asosiy soliqlaridan biri - korporatsiya so lig ‘i to ‘langunga qadar taqsim lash tartibida am alga oshiriladi. Shunday qilib, u bevosita soliqqa tortiladigan foydani kamaytiradi. Hunarmandchilik s o lig ‘i real, y a ’ni ob’ektiv soliqlar qatoriga kiradi. Sub ektiv soliqlar (masalan, daromad solig1 i va korporatsiyalardan olinadigan soliqlar)dan farqli o ‘laroq, ular insonning imkoniyatiga emas, balki ashyolar, yer uchastkasi, hunarmandchilik korxonasiga qaratiladi. M azkur holatda soliqqa tortish ob’ekti hunarmandchilik korxonasi, uning ob ektiv daromad imkoniyati va undan foydalaniladigan kapital hisoblanadi. Bunda korxonaning kimga qarashliligi, uning faoliyatidan daromad kimga tushishligi va korxona egasining shaxsiy vaziyati qanday ekanligining farqi yo‘q. Ishlab chiqarish harajatlari sifatida qaraladigan
hunarmandchilik solig‘i soliqqa tortiladigan daromadni kamaytiradi va daromad soligM yoki korporatsiyalardan olinadigan soliq miqdoriga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Hunarmandchilik soligM mahalliy soliqlar qatoriga kiradi va ijtimoiy sarf-harajatlami qoplash uchun eng muhim dastlabki va umumiy manba hisoblanadi. Federatsiya va yerlar hunarmandchilik soligMni taqsimlashda (hozirgi paytda ular tushum summalarining 15 foiziga yaqinini tashkil etadi) o ‘z ulushlariga egadirlar. 1996 yilda tushumlar 45,9 mlrd. GFR markasini tashkil etdi. Hunarmandchilik soligM faoliyati mazkur mamlakat doirasida belgilanadigan har bir hunarmandchilik korxonasi uchun tegishlidir. Hunarmandchilik korxonasi deyilganda, o‘z faoliyatini daromad soligM haqidagi qonunlarga muvofiq amalga oshiradigan korxona tushuniladi. Soliqqa tortish birinchi hunarmandchilik faoliyatidan tushadigan daromad va korxona kapitali hisoblanadi. Yangi federal yerlarda korxona kapitali hozircha hunarmandchilik soligMga tortilmayapti. Hunarmandchilik soligMdan tushadigan daromad soligM to‘g‘risidagi qonunga muvofiq (yoki korporatsiya soligM to‘g‘risidagi qonunga muvofiq) hunarmandchilik faoliyati natijasida olinadigan foyda, hunarmandchilik soligMning ob’ektiv xususiyatiga javob beradigan va hunarmandchilik hamda yer soligMdan sodir boMadigan ikki yoqlama soliq yukining oldini olish uchun moMjallangan summani oshirish yoki kamaytirishdir. Korxona kapitali deyilganda, baholash to‘g‘risidagi qonunga
binoan hunarmandchilik korxonasining yagona
qiymati tushuniladi. Bu o'rinda ham m a’lum va qisqartirishlar ko'zda tutiladi. Ushbu soliq bo‘yicha jismoniy shaxslar va shirkatlar uchun 48000 GFR markasi miqdorida soliqqa tortilmaydigan minimum ko'zda tutiladi. 144000 GFR markasidan oshiq boMmagan hunarmandchilik daromadlari uchun imtiyozli soliq stavkalari amal qiladi. Hunarmandchilik soligMni undirishning huquqiy asosi 1991 yilda qabul qilingan hunarmandchilik soligM to‘g‘risidagi qonun hisoblanadi. Hunarmandchilik soligM miqdorini hisoblab chiqarish uchun moliya organlari federatsiyada tasdiqlangan baza stavkalar bo‘yicha hisoblab chiqilgan summani oladilar. Bunday stavkalar ikkita: hunarmandchilik daromadidan (5%) va hunarmandchilik kapitalining soliqqa tortiladigan ishlab chiqarish fondlari qiymatidan (0,2%) olinadi. Yer moliya organlari soliqning hisob-kitobli miqdori, ya’ni muayyan obshchina uchun minimal hisoblangan miqdor haqida obshinaga xabar
qiladilar. O 'z navbatida obshchina ham soliq summasiga tuzatish koeffitsienti 'oelgilash huquqiga egadir. 1988 yili GFRda bunday koeffitsient o‘rtacha 3,6 miqdorda bo‘lgan. Bunda ba’zi obshinalar bo'yicha o'zgarish 2,0 dan 4,8 farqlanib turdi. Hunarmandchilik soligM summasini hisoblab chiqarish quvidagicha: 11.3,-jadval Ko'rsatkichlar Ko'rsatkichlar Hunarmandchilik daromadidan 1. Foyda — 110 marka 2. Ustama va chegirmalar saldosi - +7 3. Soliqqa tortiladigan summa — 117 marka 4. Soliqning baza stavkasi - 5% 5. Soliq summasi (117 *5:1 0 0 )- 5.85
Hunarmandchilik kapitalidan 1.
Ishlab chiqarish fondlari qiymati - 1000 marka 2. Ustama va chegirmalar qoldig'i (saldo) +19 marka 3. Soliqqa tortiladigan summa 1019 marka 4. Soliqning baza stavkasi - 0,2% 5. Soliq summasi 2,04 (1019*0,2:100)- Obshinaning moliya organlariga xabar qiladigan solig'ining umumiy hisob-kitob summasi = (5,85+2,04) = 7,89 DM. Obshchina qabul qiladigan oshirilgan koeffitsient — 4,0. Soliqning yakuniy summasi (7,89*4,0) -3 1 ,5 6 DM. Umuman GFR moliya vazirligi va savdo-sanoat palatasi (SSP) mutaxassislari hunarmandchilik solig'ining joriy qilinishi Mahalliy xo'jalikning rivojiga ijobiy ta’sir ko'rsatdi, deb hisoblaydi. Lekm ham do'stlik mamlakatlari doirasida yagona soliq siyosatining o'tkazilishida savdo-sanoat palatasining fikricha hunarmandchilik solig'i bekor qilinadi. Chunki boshqa mamlakatlarda bunday soliqni «umuman eshitishmagan». labiiyki, 40 mlrd. markadan ortiq turadigan daromad tushumlarini kompensatsiya qilish haqidagi masr.la keskin tusga ega bo'lib qolmoqda. B ir nechta variantlar ko'rib chiqilmoqda. Masalan, savdo- sanoat paiatasi mutaxassislarining, sanoat, savdo, qurilish va boshqa korporatsiyalar, shuningdek banklaming manfaatdorlik nuqtai nazari quyidagicha: qo'shilgan qiymat solig'i stavkalarini bir muncha oshirish (ya ni ulam i Yagona iqtisodiy hamdo'stlik mamlakatlari stavkalariga yaqiniashtirish) kerak va foydadan tushadigan bevosita soliqlar bo'yicha mavjud imtiyozli, shuningdek, jadallashtirilgan amortizatsiya usulim qisqartirish (yoki xatto bekor qilish) lozim. Yo'qotishlar о mini to‘ldirishdan tashqari, mutaxassislar bunday yondashuv «erkin raqoba uchun teng shart sharoitlar» yaratish imkonini beradi, deb hisobla- moqdalar.
Yer solig'i ob’ektli - real soliqlar qatoriga kiradi. Shuning uchun soliq miqdorini aniqlash yer uchastkasining xususiyatlari va qiymatida hal qiluvchi o‘rin tutadi. Yer egasining vaziyati esa deyarli hech istisnosiz, qarab chiqilmaydi. Yer uchastkalariga qurilish qilingan taqdirda yer solig 1 ishlab chiqarish harajatlariga kiradi. Ijtimoiy turar joy qurilishi sohasida u turar joyni saqlash uchun harajatlar qoplanadigan kvartira haqiga kiritilgan. . .
Mazkur mamlakat doirasida mulk hisoblanadigan yerlar so iqqa tortiladi (qishloq va o‘rmon xo‘jaligi korxonalari, shuningdek fuqarolarga ajratilgan yer maydonlari). Bevosita soliq hisoblanadigan yer solig 1 orqali har yili davlat xazinasiga salkam 15 mlrd. marka tushiriladi (1996 yih-14 mlrd.) Bu soliq ko‘chmas mulk solig‘i hisoblanadi. Soliqqa tortilis ob’ekti-qishloq va o‘rmon xo‘jaligi korxonalari, kompaniyalar va xususiy shaxslarga qarashli yer maydonlari, shuningdek shu uchastkada qurilgan binolardir. ' .. t. . . . Yer soligM obshchina tomonidan undiriladi. Yer solig i stavkasi asosiy stavkaning ikki qismidan tashkil topadi. Bu stavkalar ba zi ko‘chmas mulk turlari uchun markazlashtirilgan tartibda belgilanadi. Shuningdek, bu
stavkalar mahalliy moliyaviy ahvolga
qarab b elgilanadigan obshina ustamalaridan ham tashkil topadi. Yer soligM to‘g‘risidagi (1974 yildagi) qonunchilikka muvofiq soliq quyidagi turga ajraydi: yer soligM A (qishloq va o‘nnon xo‘jahgi korxonalari uchun) va yer soligM V (kompaniyalar va xususiy shaxslarning yer uchastkalari va qurilishlari uchun). Soliq stavkalari quyidagi turlarga ajraydi.
- Qishloq, o‘rmon xo‘jaligi korxonalari uchun- 0,6 /о. - Yerlaming qurilish qilingan va qilinmagam uchastkalari uchun - 0.35%. .
, , « - Bitta oila uyi egallagan yer maydoni uchun boshlang ich qiymati ming marka boMsa - 0,26 %. - Uy qiymatining koldig‘i -0,35% . - Ikkita oila uyi egaliangan yer maydoni uchun - 0,31%. t Obshchinaning ustamalari odatda A soligM bo‘yicha 2% va V soligM bo yicha 3,0 foizni tashkil qiladi. Qishloq xo‘jaligi va sanoat korxonalandan yer soligM qonunga binoan soliqqa tortiladigan foydadan qilinadigan harajat sifatida undirishga ruhsat etiladi. Yer soligM toMash majburiy boMib u xususiy shaxsning moliyaviy natijalari va daromadiga bog hq bo lmaydi. Yer soligM toMashdan davlat muassasalari, cherkovlar maktabgacha tarbiya muassasalari, kasalxonalar, internal va hokazolar Download 4.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|