T. S. Malikov

Natijasining muhimligiga ko‘ra moliyaviy barqarorlikka o‘z ta’-
sirini ko‘rsatuvchi omillar quyidagi ikki guruhdan tashkil topadi: 
• asosiy omillar; 
• ikkinchi darajali ahamiyatga ega bo‘lgan omillar. 
Tarkibiy tuzilmasi bo‘yicha XYuSlarning moliyaviy barqa-
rorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar quyidagi ikki guruhdagi omillardan 
tarkib topadi: 
• oddiy; 
• murakkab. 
Harakat etish davriga muvofiq moliyaviy barqarorlikka o‘z 
ta’sirini ko‘rsatuvchi omillarni quyidagi ikki guruhga ajratish mumkin: 
• doimiy; 
• vaqtinchalik. 
Yuqoridagilarning orasida eng muhimi omillarning tashqi va ichki 
guruhi hisoblanib, u omillarning namoyon bo‘lishiga, miqdoriy va sifat 
mazmuniga u yoki bu darajada XYuSning bevosita ta’sir ko‘rsatish 
imkoniyatini aniq aniqlab beradi. 
XYuSlarning moliyaviy barqarorligiga o‘z ta’sirini ko‘rsatuvchi 
asosiy ichki omillarga quyidagilar kiradi: 
• moliyaviy resurslarning tarkibi va tarkibiy tuzilmasi, ularni 
boshqarishning taktikasi va strategiyasi; 
• XYuS mol-mulkining tarkibi va tarkibiy tuzilmasi; 
• ishlab chiqarish chiqimlarining tarkibi va tarkibiy tuzilmasi, 
ularni qisqartirish imkoniyatlari; 
• ishlab chiqariladigan mahsulotning to‘lovga layoqatli bozor 
talabiga muvofiqligi; 
• XYuSning qaysi tarmoqqa mansubligi va boshqalar. 
Bu omillarning ta’sirini baholash menejerlarning kasbiy ma-
horatiga, ularning kompetentligiga, ichki va tashqi muhitdagi o‘zga-
rishlar va o‘zaro bog‘liqlikni hisobga olish qobiliyatiga ko‘p jihatdan 
bog‘liq. 
Moliyaviy barqarorlikka ta’sir etuvchi tashqi omillarga quyidagi-
larni kiritish mumkin: 
• xo‘jalik yuritishning iqtisodiy sharoitlari ta’siri; 
• davlatning soliq va kredit siyosati; 

---

245
• iste’molchilarning to‘lovga layoqatli talabi va daromadlarining 
darajasi; 
• jamiyatda texnika taraqqiyoti, texnika va texnologiyalarning 
umumiy darajasi; 
• tashqi iqtisodiy aloqalarning darajasi; 
• XYuS faoliyati ustidan nazorat bo‘yicha qonunchilik aktlari; 
• va boshqalar. 
XYuSning moliyaviy barqarorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarga 
bog‘liq ravishda u quyidagilarga bo‘linishi mumkin: 
• ichki barqarorlik; 
• tashqi barqarorlik; 
• umumiy barqarorlik.