T. S. Malikov

tarkibiy tuzilmasi va samaradorligi 
• Umumlashtirilgan ko‘rinishda asosiy kapital qanday qiymatning bir 
qismi hisoblanadi? 
• XYuSning buxgalteriya balansida asosiy kapital qanday sifatda aks 
ettiriladi? 
• Asosiy kapitalning asosini nimalar tashkil etadi? 
• Mehnat va mahsulotni yaratish jarayonida asosiy kapital nimaning 
qismi sifatida maydonga chiqadi? 

---

101
• Asosiy kapitalning doiraviy aylanishi unga tegishli bo‘lgan qiymat-
ning qanday uch funksional shakllarida harakat qilishini anglatadi? 
• Kapitalning doiraviy aylanishi davomida aylanma kapitaldan farqli 
o‘laroq asosiy kapital qanday o‘ziga xos xususiyatlarga ega? 
• Ishlab chiqarish jarayonida asosiy kapitalni buyumlashgan shakli 
sifatida nimalar maydonga chiqadi? 
• Iqtisodiy mo‘ljallanganligiga ko‘ra asosiy fondlar nimalarga bo‘li-
nadi? 
• Asosiy ishlab chiqarish fondlari deb nimaga aytiladi? 
• Noishlab chiqarish asosiy fondlarining tarkibiga XYuSning qanday 
mulklari kiradi? Ular bo‘yicha amortizatsiya hisoblanadimi?
• Asosiy ishlab chiqarish fondlarining tarkibiy tuzilmasi nimalar jiha-
tidan bo‘lishi mumkin? 
• Asosiy fondlarning tarkibiga nimalar kiradi va ularning aktiv va 
passiv qismlari nimalardan iborat? 
• Asosiy kapital doiraviy aylanishining samaradorligini tahlil qilishda 
nimalarni hisobga olish maqsadga muvofiq? 
• Hozirgi paytda amaliyotda amortizatsiya ajratmalarini hisoblashning 
qanday asosiy metodlaridan foydalaniladi va ularning o‘ziga xos bo‘lgan 
xususiyatlari nimalardan iborat? 
• Chiziqli metod qo‘llanilganda bir oy uchun hisoblangan amortizatsi-
yaning summasi qanday aniqlanadi?
• Nochiziqli metod asosida amortizatsiya me’yorini hisoblash qanday 
amalga oshiriladi?
• Asosiy kapitalning doiraviy aylanish jarayonida vujudga keladigan 
o‘z moliyaviy resurslarining tarkibiga, amortizatsiya fondidan tashqari, yana 
qanday daromadlar va turli tushumlar ham kirishi mumkin? 
• Asosiy fondlarni shakllantirish uchun jalb qilinadigan pul mablag‘-
larining manbalarini qanday guruhlarga bo‘lish mumkin va har bir guruhning 
tarkibiga nimalar kiradi? 
• Asosiy kapitalning doiraviy aylanishi jarayonida ishtirok etadigan 
moliyaviy resurslardan foydalanishning samaradorligi qanday aniqlanadi?
• Asosiy kapitaldan samarali foydalanishni baholashda XYuS moliya-
xo‘jalik faoliyatining natijaliligini ochib beruvchi qanday umumiy moliya-
viy-iqtisodiy ko‘rsatkichlardan foydalanish maqsadga muvofiq? 
• Ishlab chiqarishning umumiy rentabelligi ko‘rsatkichi qanday 
aniqlanadi?
• Fond qaytimi va fond sig‘imi ko‘rsatkichlarini hisoblash tartiblari 
qanday?
• Smenalik koeffitsiyenti qanday aniqlanadi?

---

102
• Asosiy ishlab chiqarish fondlarining eskirish koeffitsiyenti nimani 
xarakterlaydi va u qanday aniqlanadi?
• Asosiy ishlab chiqarish fondlarining yangilanish koeffitsiyenti nima-
ni ifodalaydi va u qanday hisoblanadi? 
• Asosiy ishlab chiqarish fondlarining chiqish koeffitsiyenti nimani 
ifodalaydi va u qanday aniqlanadi? 
• Asosiy kapital doiraviy aylanishining samaradorligi nimalarni oldin-
dan aniqlab beradi?