Tabiat bilan tanishtirish nazariyasi va texnologiyalari

MAVZU: YER MAYDONCHALARINI TASHKIL ETISH VA ULARNING TURLARI


Reja:

• 
  MTT yer maydonchasi va bolalarni tabiat bilan tanishtirishda yer maydonchasining ahamiyati;
  
• 
  Yer maydonchalarini tashkil etish va ularning turlari
  

Yer maydonchasida baxor. yoz oylarida jonli tabiat burchagi tashkil etiladi. Bog`chaning tabiiy sharoitini xisobga olgan xolda, jonli tabiat burchagida quyonlarni, tovuqlarni, o`rdaklarni boqib parvarish qilish mumkin.
Bolalar jonivorlarni parvarish qilish, kunikma masalalarini tarbiyalash. ularga nisbatan xamgurlik munosabatlarini chukurrok tarbiyalashga yordam beradi. Yer maydonchasida har bir yosh gurux uchun o’yin va jismoniy tarbiya maydonchalari, gabniy material bilan uynash uchun kum solingan yashiklar kichikrok xovuz bulishi loznm. Jonivorlar kuyon va tovuqlar bokish uchun joyi ajratiladi.
Kichik gurux bolalari uchun ekinzor maydoni har bir bolaga 1 kv m xisoidan tashkil kilinadi. Urta gurux bolalari uchun norma 1,5 kv m gacha tayerlov gurux boalari uchun 1,5 — 2 kvm gacha oshirnladi. Ekinzor atrofi past buyli usimliklar bilak uraladi. Atrofi uralgan ekinzor oyli kurinishga ega bulnshi bilan birga guruxlarin bir — biridan tabiiy ajratib turadi. Ekinzor uchun tanlangan urug’lar yukori navli yaxshi ekish xususiyatiga ega bulishi kerak. Ekilgan urug’larning asosiy sifat k) rsatkichi uning unib chikishidir. Nixollar paydo bulishini tezlashtirish uchun urug’lar namlanadi va undiriladi.
Gul usimliklarining ekishning eng kup tarkalgan shakli klumba, rabotka va gazonlardir. Gulzorni bezashda manzarali usimliklarni tugri tanlash muximdir. Usimliklarning yerug va namga bulgan talabini e’tiborga olish kerak. Usimliklarni tanlaganda klumbada erta baxordan to kech kuzgacha gul ochilib turishi nazarda tutilishi lozim. Erga baxorda ochilgan gulga ega bulish chunki kuzda yerga piyozli usimliklar — lola. chuchmoma ekiladi yoki iyul oyida kapalakgul, dastagullar ekilib, erga baxorda ular doimiy joylariga kuchirib utkaziladi. Gulzorni bezashda chiroyli gullarni butazor va utsimon manzarali usimliklardan foydalanish mumkin. Ochik yerda yashash davomiyligiga kura qarali usimliklar kup yillik, 2 yillik, 1 yilliklarga bulinadi. Kup yillik usimliklar guruxiga yer ustidagi kismi kishda bilan usimliklar adi. Uning xayoti tuprok ostidagi organlarida; piyoz, tutunak ildizpoya, ildizida saklanadi. Kish usimliklar baxorda tez usadi. Erta baxorda va kuzda gullaydi. Kup yillik simliklarga aloxida e’tibor berish lozim. Ikki yillik gulli usimliklarga kupincha urug’ sepilgandan sung 2 yiliga gullaydigan usimliklar kiritiladi. Bu usimliklar yozning birinchi yarmida ochiladi.
Gulxonada bir vegativ dazrda foydalaniladigan ngullarni bir yillik yoki yozgi usimlnklar deyilali. Yezgi usimliklar ekilgan yili ochiladi, urug’ beriladi va xalok buladi. Ularning guli chiroyli bo’lib, yozning ikkinchi yarmida kiygos bo’lib ochiladi.
Maydoncha bogcha bolalari uchun yil mavsumi va fasllarning uzgarishini kuzatadigan esh kulay jollpr. Tarbiyachi bolalarni maydonchaga olib chikib. gabiatda buladngan uzgarishlar, uning sabablari, kishlab koluvchi va uchib keguvchi kushlar bnlan tanishtiradi. Bir siz bilan aytganda. bogcha maydonchasn bolatarning gomonlama rivojlanishida jonli va jonsiz gabiat bilan ganishishida. uz ona - Vatanini sevishda uni muxofaza qilish. usimlik va hayvonlarni va kupaytirishda ta’lim - - tarbiya oladigan ilk maskan xisoblanadi
Yer maydonchasining ta’limiy tarbiyaviy axamiyatini,bolalar bogchasining ekinzor va gulzorlari,maydonchada xayvonlarni saklash tartibi xaqida tushuncha beradi
Urug’dan o’simliklar o’stirish (o’sishidagi izchihik, o’sish uchun zarur sharoitlar, parvarish qilish) haqida; o’simliklar hayoti va o’sishining ayrim shartlari (ular yerda o’sadi, ularni suv bilan sug’orish kerak, tuproq serozuqa bo’lishi uchun uni o’g’itlash, yorug’lik kerak) haqidagi tasavvurlarini shakllantirish.
Bolalar diqqatini kunlar ilishi bilan daraxtlarning kurtak chiqarishi, gullashi, barg yozishi, o’t-o’lanlarning ko’karishi kabilarga jalb etish.
Gilos va shaftoli daraxtining gulini qiyoslash va farqlashga o’rgatish.
O’simliklarning tuzilishi haqidagi tasavvurni aniqlash va mustahkamlash. Daraxtlarda bitta tana, yo’g’on va ingichka shoxlar, yaproqlar bor. Butalar va bir necha ingichka tana, shox, barglari borligi, o’tsimon o’simliklarda poya, barg, gullar borligi, o’simliklar ildizlari bilan o’zlarini yerda tutib turishi va yerdan suv hamda ozuqa moddalarini olishi haqidagi tasavvurlarini kengaytirish.
Atrofdagi o’simliklarning quyidagi belgilariga qarab tanish:
daraxtlar, butalarning barglari, po’stlog’iga; o’tsimon o’simliklarning rangi va gulining shakliga qarab tanish.
Yumshoq mevalar, sabzavotlar bilan, o’simliklar o’sadigan joylar (xiyobon, maktabgacha ta’lim muassasasi, bog’) bilan tanishtirish. Tanish o’simliklar nomlarini eslab qolishga o’rgatish.
Maktabgacha ta’lim muassasasida sabzavotlar o’stirilishi haqidagi tasavvurlarni aniqlash, kengaytirish.
Kuz-qish davrida olmaxon, quyon va tipratikan singari hayvonlar hayoti va tabiiy sharoitlari (qaerda yashashi, qanday yurishi, nimalar bilan oziqlanishi, dushmanlaridan qanday himoyalanishi) haqidagi tasavvurlarini shakllantirish
Fasllar o’zgarishi bilan quyon, olmaxon, tipratikan kabi hayvonlar hayoti (tabiiy sharoitda ular qaerda yashaydilar, nimalar bilan oziqlanadilar, dushmanlardan qanday qutuladilar) bilan tanishtirish. Uy hayvonlari va ularning bolalari (it, kuchukchalar, mushuk, mushukchalar), qushlar (chumchuq, kabutar, musicha va boshqalar), atrof muhitda uchraydigan hasharotlar (chumoli, kapalak, xon qizi, ninachi kabi)ni farqlashga o’rgatish.
Uy hayvonlarining hayoti, insonlarning ularni parvarish qilishdagi mehnatlari haqidagi tasavvurlarini aniqlash va kengaytirish.
Uy hayvonlari va ularning bolalari haqidagi bilimlarini kengaytirish. Bolalar ularning tana qismlarini, yurish-turish xususiyatlarini ajrata bilishni va to’g’ri xarakterlashni, nima bilan oziqlanishini qanday yurishi, qanday foyda keltirishini, odamlar ular to’g’risida qanday g’amxo’rlik qilishlari haqida bilimlarini kengaytirish.