Tabiiy tosh materiallari tarqalgan hududlar va ularning xossalari

1-rasm. Grajdan binosining asosiy konstruktiv elementlari: 1 - poydeor; 2 - devor; 3 orayopma; 4 - pardevor; 5 - chordoq; 6 - tarnov; 7 - tom; 8 - deraza; 9 - eshik.
2-rasm. Ko'p qavatli korxona binosining asosiy konstruktiv elementlari: 1 - ustunchali poydevor; 2 - poydevor to'sini; 3 – kolonna; 4 - xari; 5 - qavatlararo orayopma; 6 - tom; 7 - devorlar; 8 – deraza.
		3-rasm. Bir qavatli korxona binosining asosiy konstruktiv elementlari: 1 - ustunli poydevor; 2 - poydevor to'sini; 3 - kolonna; 4 - kranosti to'sini; 5 - stropila to'sini; 6 - yopma plitasi; 7 - oynali tuynuk; 8 - tashqi devor paneli; 9 – deraza.

orayopmalar (qavatlararo yopmalar) binoning ichki bo'shlig'ini qavatlarga bo'ladi va nagruzkani devorlarga uzatadi. Ular joylashishiga qarab:
qavatlararo orayopma – qo'shni qavatlarni bir-biridan ajratadi;
podval usti orayopmasi – birinchi qavatni podvaldan ajratib turadi;
chordoq orayopmasi – tepa qavatni chordoqdan ajratadi;
nagruzka tushmaydigan pardevor – xonalarni bir-biridan ajratadi;
tom yopma, ya'ni tomni yopish uchun ishlatilgan material va uni ushlab turadigan konstruksiyadan iborat. Tomlar konstruktiv tuzilishi jihatdan quyidagilarga bo'linadi:
chordoqli tom - binoning yuqorigi qavati yopmasi bilan chordoq tomi orasida joylashgan;
chordoqsiz tom binoning tepa qavati yopmasi bilan birlashgan;
zinalar bino qavatlarini o'zaro bog'laydi va ko'pincha, zinaxona deb ataladigan xonada bo'ladi.
Ikki qavatli binodagi kvartiralarni o'zaro bog'laydigan zinalar ichki zina deb ataladi. Mamlakatimizning janubiy rayonlarida zinalar binodan tashqarida bo'lishi mumkin; bu holda ular ochiq (tashqi) zina deb yuritiladi;
derazalar xonalarga kunduzgi yorug'lik, quyosh nuri tushishi hamda xonalarni shamollatish uchun xizmat qiladi;
eshiklar xonalarni bir-biri bilan bog'laydi, shuningdek, binoga kirish va undan chiqish yo'li hisoblanadi.