Tadqiqotlari

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10.6-rasm. Iste’molchilar xulq-atvorini o‘rganish modeli
1
 
Korxonalar bozorida iste’molchi xulq-atvori motivlari. Iste’molchi-korxonalar 
bozori boshqa tovarlarni ishlab chiqarishda foydalaniluvchi tovarlarni, foyda olish 
maqsadida qayta sotish uchun, shuningdek, o‘z funksiyalarini bajarish uchun xarid 
qiluvchi tashkilotlar va shaxslardan iborat. Ushbu bozorda xarid to‘g‘risida qabul 
qilinuvchi qaror iste’mol bozoriga nisbatan murakkabroq kechadi.
Xarid motivlari iste’mol bozoridagi kabi bo‘lishi hamda korxonalar oldiga 
qo‘yiluvchi maqsadlar bilan kuchaytirilishi va jamiyat oldida ijtimoiy javobgarlik 
darajasining yuqoriligi bilan ajralib turishi mumkin.
Korxonalar amalga oshiruvchi xaridlar:
➢ odatda katta hajmda mablag‘lar sarflanishi bilan bog‘liq bo‘ladi;
➢ murakkab iqtisodiy va texnik hisob-kitoblar bilan amalga oshiriladi;
➢ turli boshqaruv pog‘onasidagi kishilarning o‘zaro aloqada bo‘lishini talab 
qiladi;
➢ qaror qabul qilish uchun ko‘p vaqt talab qiladi;
➢ iste’mol bozoriga nisbatan ko‘proq rasmiylashgan bo‘ladi (odatda 
buyurtmalarni yozma rasmiylashtirish talab -ilinadi);
1
Гольдштейн Г.Я., Катаев А.В. Маркетинг: Учебное пособие для магистрантов. Таганрог: Изд-во ТРТУ, 
2001. 85 с. 
ichki omillar 
korxona 
Xo'jalik muhiti
Rag’batlar 
His etish
Qabul qilish 
xulq-atvor
So’rovlar
va afzal-liklar 
motivlar 
bozordagi 
maqsadlar 
Qaytuvchan 
aloqa
shaxsiy 
xislatlar 
ijtimoiy 
omillar 
daromad 
darajasi 

---

231 
➢ bitim sub’ektlari (sotuvchi va xaridor korxona) ko‘p hollarda bir-biriga 
qattiq bog‘lanib qoladi;
➢ ta’min7otchilar iste’molchilar bilan ularning muamolarini aniqlashdan tortib 
to ularning yechimini topish va ularga tovarni sotishgacha hamkorlik qilishi mumkin.
Korxonalar bozorida xarid to‘g‘risida qaror qabul qilish jarayoni 10.7-rasmda 
aks ettirilgan.