Tajriba ishi. Tog‘ jinslarining hajmiy og‘irligini hisoblash

Rasm-9.1: Himoya qatlamining kritik quvvatini m_o aniqlash uchun nomogramma.
H - himoya qatlamining joylashish chuqurligi,
a - himoya qatlamidagi qazib olingan bo`shliq kengligi

Effektiv quvvat qiymati quyidagicha formula bilan hisoblanadi:

m_ef = k m, (9.4)
Bu erda: k – himoya qatlami ustidagi nazorat qilish usulini hisobga oluvchi koeffitsient;
m - himoyalanuvchi qatlamning olinadigan qalinligi, m.
k-koeffitsientining qiymati 9.3-jadvaldan aniqlanadi
β₂ koeffitsiyent quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
β₂=1-0,4 , (9.5)


η-qatlamlar orasidagi jinslar tarkibidagi qumtoshlarning miqdori,%.
9.3 jadval


k-koeffesientini aniqlash

№	Himoy qatlami tom qismini boshqarish usuli	Koeffitsiyt k -ning qiymati
1	Tepa qismining butunlay o’pirilishi	1.00
2	Tepa qismining yog’och ustunlar bilan saqlanishi	0.70
3	Katta qiyalikdagi qatlamlarda qazib olingan bo’shliq gidrozakladkasi	0.35
4	Katta qiyalikdagi qatlamlarda gizakladkalarning boshqa turlari	0.45
5	Yotiq qatlamlarda qazib olingan bo’shliq gidrozakladkasi	0.20
6	Yotiq qatlamlardagi zakladkalarning boshqa turlari	0.30

Yuvilish xavfi bo’lgan joylardagi himoya hududlar chegarasi himoya burchaklari yordamida aniqlanadi.
Himoya burchaklari δ_i- bu himoya qatlam tekisligi va himoya zonasi yon chegaralari orasidagi himoya qatlamning qazib olingan bo’shlig’iga oid ichki burchaklardir.
Himoya qatlam ustidagi himoya hudud qurilishining δ₁ va δ₂ va himoya qatlam pastki qismida himoya hududi qurilishidagi δ₃ va δ₄ ichki burchaklar 8- tajriba ishidagi 8.2 – jadval orqali aniqlanadi.
4. Protegensiya zonalarining chegaralari bo'ylab va qorishma bo'ylab kesishmalar
Dastlabki tog' jinslarining tiklash zonalarining chegaralari aniqlanadi.
Bosim burchaklaridagi φ_i (i = 1, 2, 3) qiymatlari, ularning qiymatlari Jadval 8.2 dan tanlangan
(Jadval 4 [1]) 8-sonli laboratoriya ishi kesishmalar burchagiga bog'liq.
Dastlabki kon bosimini tiklash sohasida himoyalangan qatlamning kattaligi 0,7S₂, tomida – S₁.
Ushbu zonalarda tog 'zarbalari, ko'mir yong'inlari va tabiatning boshqa hodisalari yuz berishi mumkin.
Normativ hujjatga [1] muvofiq, tog 'bosimini tiklash maydoni faqat bir vaqtning o'zida ikkala shart bajarilgan taqdirda ham shakllanadi:
- ishlash davomida qatlamni ishlab chiqishda a ≥ L₁ + L₂ va b_1,2 ≥ L₃;
- pasayishi natijasida hosillarning rivojlanishi uchun a≥ 2L₃ va b_1,2 ≥ L₁ (L₂).