Tajriba ishi. Tog‘ jinslarining hajmiy og‘irligini hisoblash

L₁, L₂ va L₃ parametrlari muhofazalangan hududlarning o'lchamlari bo'yicha himoyalangan qatlamga ishlov berilgan maydonning o'lchamlarini hisobga olgan holda formulalar bilan aniqlanadi:
L₁=β₁L'₁, (9.6)
L₂=β₁L'₂, (9.7)
L₃=β₁L'₃, (9.8)
Bu erda: L'₁, L'₂, L'₃- parametrlari qatlamning yotish burchagiga bog`liq holda 9.2rasmdagi nomogrammadan aniqlanadi;
β₁-himoya qatlamining samarali qalinligini hisobga olgan koeffitsient m_ef.



9.2 rasm:L_i qiymatlarini aniqlash uchun nomogramma:
α- qatlamning yotish burchagi


9.1 jadval- qiymatini aniqlash

Ish olib borilayotgan chuqurlik,H,m	Havfli toifaga o`tqazilayotgan qatlam chuqurligi, Ho,m	-qiymatlari					Ish olib borilayotgan chuqurlik,H,m		Havfli toifaga o`tqazilayotgan qatlam chuqurligi, Ho,m		-qiymatlari
		Qayta ishlangan bo`shliq kengligi,a,m									Qayta ishlangan bo`shliq kengligi,a,m
		50	100	150	200	250					50	100	150	200	250
400	300	58	112	155	182	194		1100		300 400 500 600 700 800 900 1000		25 30 35 40 50 60 65 70	55 65 75 80 86 90 95 100	85 100 105 110 115 120 125 130	110 115 125 130 135 140 145 150	117 125 135 140 145 150 155 160
500	300 400	50 60	100 110	142 150	164 170	174 180
600	300 400 500	45 55 60	90 100 105	125 135 140	145 155 160	155 165 170
700	300 400 500 600	40 50 55 65	80 90 95 105	115 120 125 135	135 140 145 155	145 150 155 165
								1200		300 400 500 600 700 800 900 1000 1100		24 28 30 38 45 50 60 65 72	50 60 65 70 75 80 85 90 95	80 90 95 100 105 110 112 120 125	104 110 115 120 130 135 140 145 150	113 120 125 130 140 145 150 155 160
800	300 400 500 600 700	33 45 48 60 67	73 86 90 100 110	103 115 120 130 140	127 135 140 150 160	135 145 150 160 170
900	300 400 500 600 700 800	32 40 43 54 64 70	70 80 85 95 105 110	95 110 115 125 135 140	115 125 135 145 155 160	125 135 145 155 165 170
								1300		300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200		20 24 26 30 40 45 50 60 65 70	45 55 60 65 70 75 80 85 90 95	75 85 90 95 100 105 110 115 120 125	100 105 110 115 120 125 130 140 145 150	110 115 120 125 130 135 140 150 1500 160
1000	300 400 500 600 700 800 900	27 35 40 56 61 65 70	57 75 80 85 90 95 100	88 105 110 115 120 125 130	114 120 130 140 145 150 155	122 130 140 150 155 160 165

9.2 jadval- qiymatini aniqlash

Ish olib borilayotgan chuqurlik,H,m	Havfli toifaga o`tqazilayotgan qatlam chuqurligi, Ho,m	-qiymatlari					Ish olib borilayotgan chuqurlik,H,m		Havfli toifaga o`tqazilayotgan qatlam chuqurligi, Ho,m		-qiymatlari
		Qayta ishlangan bo`shliq kengligi,a,m									Qayta ishlangan bo`shliq kengligi,a,m
		50	100	150	200	250						50	100	150	200	250
400	300	40	58	71	74	76		1100		300 400 500 600 700 800 900 1000		17 18 20 24 25 28 31 34	31 38 44 48 52 57 62 67	39 44 48 55 58 64 71 75	42 45 52 58 64 68 74 82	43 46 53 61 65 73 77 83
500	300 400	29 37	49 61	62 64	66 67	68 70
600	300 400 500	24 29 37	43 55 62	55 58 67	59 60 69	61 62 72
700	300 400 500 600	22 26 29 32	39 50 56 64	50 55 62 70	54 57 65 72	55 58 66 73
								1200		300 400 500 600 700 800 900 1000 1100		16 19 21 22 24 26 29 32 34	30 37 43 45 50 55 60 65 67	37 43 45 50 55 60 67 71 74	40 44 48 55 60 64 70 75 80	41 45 51 57 62 70 74 80 84
800	300 400 500 600 700	21 23 26 29 34	36 46 52 60 65	45 51 58 65 72	49 52 60 67 74	50 53 62 69 75
900	300 400 500 600 700 800	19 21 24 26 29 32	37 43 53 56 58 65	43 49 55 62 67 74	46 50 57 65 71 77	47 51 58 66 72 79
								1300		300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200		14 18 20 23 25 27 30 31 33 34	28 37 42 47 50 56 61 64 68 71	35 41 47 52 56 62 67 71 76 78	38 42 48 54 60 64 70 76 79 81	40 45 52 58 63 69 75 80 84 87
1000	300 400 500 600 700 800 900	18 20 22 25 26 24 37	32 41 45 52 55 59 67	41 46 52 59 64 71 71	44 47 55 61 66 72 79	45 48 56 62 67 73 81

6. Himoyalangan hududning qurilishi, qirqimda kesmalar va kesmlar kesishmasi bo`yicha bajariladi.
Kesmalar bo`yicha himoya qatlamini ustunlar bilan ishlab chiqishda himoya hududini qurish ikki variantga ajratiladi
1) a₁ + L₂;
2) a≥ L₁ + L₂.
Chidamli ustunlar bilan himoya qatlamini ishlab chiqilayotganda:
1) a<2L₃;
2) a≥2L₃.
Kesmalar bo`yicha himoya qatlamini ustunlar bilan ishlab chiqishda himoya hududini qurish sxemasi 9.3 rasmda ko`rsatilgan. Chidamli ustunlar bilan himoya qatlamini ishlab chiqilayotganda himoya hududini qurish sxemasi 9.4 rasmda ko`rsatilgan. 9.3 va 9.4 rasmlardagi 1- himoya qatlami, 2- himoyalovchi qatlam hisoblanadi.
Tajriba ishini bajarish uchun uslubiy ko`rsatma.


Topshiriq: Berilgan shartlar bo`yicha ko`mir va gazning to`satdan portlashini oldini olish maqsadida himoya hududi parametrlarini aniqlash
Qirqimda kesmalar kesishmasida ko`mir va gazning to`satdan portlashini oldini olish maqsadida himoya hududi chegarasini qurish


Dastlabki ma'lumotlar
Qatlamni qayta ishlash gorizontining joylashgan chuqurligi N, m. Qatlamning yotish burchagi α. Qavatning qiyalik balandligi h, m. Shamollatish garizontida qavatlar aro L kenglikdagi butunlik qoldirilgan.Himoyalovchi qatlam l_2, H_o chuqurlikdan xavfli gazlar toifasiga o'tkaziladi. Qazib olinayotgan m quvvatdagi himoya qatlam l₃ portlashga havfli qatlamdam h₂ masofada ustida yotadi. Qatlamlar orasidagi qum toshlar tarkiba kuchli η qatlam ko`rinishda. Yuqoridagi nazoratni amalga oshirish yog`och to`sinlarni mantaj qilish orqali amalga oshiriladi.
Variant raqami guruhning jurnallar ro'yxatida tartib raqami bo'yicha tanlanadi.
Gazning to`satdan portlashini oldini olish maqsadida himoya hududi chegarasini qurish masshtabi 1: 2000.