Tajriba ishi. Tog‘ jinslarining hajmiy og‘irligini hisoblash

Himoya hududi parametrlarini aniqlash va qurish tartibi

1. 
   S₁ tepa qismida va S₂ pastki qismlarida himoyalangan hududlarning o'lchamini quyidagi formulalar bo`yicha aniqlanadi:
   

S₁= β₁∙β₂∙ (9.1)
S₂=β₁∙β₂∙ (9.1)
Bu yerda: β₁ - himoya qatlamining effektiv qalinlik koeffitsiyenti, m_ef;


β₂- qum tosh miqdorini hisobga olgan holda qatlamlar orasidagi jinslarning tarkibi hisobga oluvchi koeffitsienti;
va qiymatlari 9.1 va 9.2 jadvaldagi ma'lumotlaridan aniqlanadi. Himoya qatlamining chuqurligiga, chuqurligi bilan bog'liq himoyalangan qatlam qazib olingan bo’shliq kengligi, gaz va ko’mirning to’satdan chiqarib yuborilishi bo’yicha xavfli kategoriyaga kiritilgan.
Shuni ta'kidlash kerakki, 80 m dan ortiq himoya qatlami uchun (9.2) formula bo'yicha amalga oshirilgan hisob-kitoblar natijasida S₂ <20 m ekanligi aniqlanadi
S₂ = 20 m ni olish kerak.
koeffitsienti quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:
(9.3)
Bu yerda:m_ef- samarali quvvat bo'lib, u himoya qatlamidagi tepa qismini boshqarish usulni hisobga oladi.
m_o - himoya qatlamining qalinligi kritik qiymati u himoya qatlami qurilish chuqurligi va qazib olingan bo’shliq kengligini hisobga olgan holda 9.1 rasmda keltirilgan nomogramma bo’yicha aniqlanadi.
Kritik quvvat m₀ - bu himoya qatlami quvvatining qiymati, keyinchalik uning kichrayishi himoya qatlam tepa va pastki qismlari himoya hududlarining o’lchamlari kichrayishiga olib keladi.