Tajriba ishi tuz eritmasi va kislotalarda metall hamda qotishmalarning korroziyasi

Po’latlarni azot kislotasida passivlash
Zanglamas po’lat namunalarining har biri alohida qum qog’ozda tozalanib, organik erituvchi yordamida yog’sizlantiriladi. 6 ta kimyoviy idishdagi namunalarni azot kislotasi butunlay ko’mib turishi kerak. Namunalar shisha ilmoq yordamida stakanlarga solinadi. Har bir idishda namunalar 5 soniya ushlanib, temir va kislotaning hatti-harakatini kuzatish kerak. Kuzatish natijalari (sekinlik bilan emirilishi; tezlik bilan emirilishi; passivlikning to’xtashi) 1.1.- jadvalga yoziladi. Keyin boshqa namunalar bilan tajriba qaytariladi

Тажриба №	Консентратсия %	Намуна устидан кузатиш		Еме
		Зангламас пўлат	Углеродли пўлат
1	10
2	20
3	30
4	40
5	50

Natijalar asosida ligerlash qo’shimchalari haqida xulosa yoziladi. Shu bilan birga katod qo’shilmalarini kislota va neytral muhitdagi zanglash tezligiga ta’siri ham eslatib o’tiladi.

Passivlantiruvchi kontsentratsiyani aniqlash
4 ta uglerodli po’lat namunasi qum qog’oz bilan tozalanib organic erituvchi bilan yog’sizlantiriladi. 5 ta kimyoviy idishlarga 20% - 60% li azot kislotasini Солиб namunalarni 30 – 50% li konsentratsiyalarda 10 soniyadan ushlanadi, keyin esa 60% li eritmada qoldiriladi. Namuna har bir botirilganida azot kislotadagi po’latnin emirilishi kuzatiladi. Po’latning passivlanishi ─ pufaklarni ajralib chiqishining tugashi va reaksiya natijasida bo’yalgan moddalarning metall yuzida chiqishi holatidagi kislota konsentrasiyasi topiladi. Kuzatishlar natijasi 1.1.- jadvalga yoziladi.
Po’latning turg’un passiv holatini kuzatish
Po’lat namuna 60 % li azot kislotadan olinib 10 soniya 50% li, keyin 40% li, 30% li, 20% li azot kislotasiga tushirilib, oxirgi idishda qoldiriladi. Har bir idishdagi holat kuzatilib, kuzatish natijalari 1.1.- jadvalga yoziladi.
Po’latning depassivatsiyasi
Po’lat namunani 20% li azot kislotadan olmay turib, boshqa tozalangan (passivatsiya qilinmagan) namunaga tekkiziladi. Keyin uni olib tashlab asopsiy namunaning 20% li kislotadagi hatti-harakati kuzatiladi. Kuzatish natijasi 1.2.- jadvalga yoziladi.
Aktivlangan va passivlangan po’lat elektrod potensialini aniqlash
3-po’lat namunani tekstolit yassi yuzadagi klemmaga mahkamlab passivlanmaydigan (20% kislota eritmasi) eritmaga yarmigacha botirib, uning oldiga esa kalomel elektrodi elektr kalitining uchi solinadi. Namuna potensialini to’yintirilgan kalomel elektrodiga yoki xlorkumush elektrodiga nisbatan potensiali o’lchanadi. Keyin 4- namunani passivlantiradiga azot kislotasi eritmasiga tushirib tajriba qaytariladi va quyidagi formuladan topiladi:
E_me=E_me ∕ k+E_k
E_me─ metallning potensiali; E_me ∕ k ─ kalomel elektrodiga nisbatan metallning potensiali; E_k ─ tajriba haroratidagi kalomel elektrodining potensiali.
Faol va passiv po’lat namunalari elektrod potensiallarining qiymatlari 1.1.- jadvalga yoziladi. Ishlatilgan namunalarni chayib tashlab, filtr qog’oz bilan quruq qilib artiladi.