Tajribai sh I №1 1A616 modelli toкarliк vint qirqish stanogini detallarga ishlov berishga sozlash va rostlash

2. Stanokning kinematikasi

Bosh harakat bu zagotovka mahkamlangan shpindelning aylanishi bo’lib, aylanma harakat shpindelga (bosh harakat yuritmasi) elektr dvigateldan (N = 5,5 kVt; n = 1440 ayl/min) tasmali uzatma 135/168 va tezliklar qutisi orqali uzatiladi (3.02–rasm). Tezliklar qo’tisi uchta 2 talik va bitta Z=55 siljuvchi tishli g’ildiraklar orqali 12 xil uzatishlar nisbatini beradi. Past 11,2 dan 280 ayl/min gacha aylanishlar chastotasi shpindelga tanlagich (perebor) orqali g’ildiraklar 34/68 va 20/80 vositasida uzatiladi. Shpindelga yuqori aylanishlar chastotasini uzatish uchun M₁ mufta ulanadi. Bu holda shpindel aylanishlarni bevosita val V dan oladi. Shunday qilib, shpindel 12 xil aylanishlar chastotasini tanlagichdan (perebor) va 12 xil aylanishlar chastotasini bevosita val V dan oladi, biroq ulardan 3 tasi takrorlangani uchun shpindel hammasi bo’lib 21 xil aylanishlar chastotasini oladi.
Shpindelning maksimal aylanishlar chastotasini quyidagi tenglamadan aniqlash mumkin:
N_max = 1450 0,985 0,985 = 2240 ayl/min (3.01)
Surish harakati yuritmasi qadamni oshirish zvenosidan, revers mexanizmi, almashtiriladigan g’ildiraklar gitarasi, surishlar qutisi va fartukning uzatmalar mexanizmidan iborat.
Surish harakati quyidagicha olinadi. Shpindeldan aylanma harakat tishli g’ildiraklar jufti 34/44, reverslash mexanizm 44–22–34 yoki 44–34, metrik va dyuymli rezbalar kesish yoki yo’nishda almashtiriladigan g’ildiraklar gitarasi

3.02 – rasm. 1A616 modelli tokarlik stanogining kinematik sxemasi.
30–66–36 orqali yoki modulli va pitchli rezbalar kesishda 55–66–25 g’ildiraklar orqali val XII ga uzatiladi. Val XII dan harakat ikki xil zanjir orqali uzatilishi mumkin. Dyuymli va pitchli rezbalar qirqishda harakat val XII dan mufta M₂ ajratilgan holda tishli g’ildiraklar jufti 30/51 orqali uzatiladi. Surishlar qutisi val XIII dagi uchta 2 talik siljuvchi bloklar va vallar XV, XVII dagi 2 ta siljuvchi bloklar orqali 24 xil uzatish nisbatini olish imkonini beradi. Metrik va moduli rezbalar qirqishda M₂ mufta ulanib g’ildirak 51 ilashishdan ajratiladi, g’ildirak 39 esa val XIV ga bikr mahkamlangan g’ildirak 39 bilan ulanadi. Bu holatda ham 24 xil uzatishlar nisbati ta’minlanadi. Val XVII dan harakat tishli g’ildiraklar jufti 23/55 orqali surish valiga yoki M₄ mufta qo’shilib surish vintiga uzatiladi.
Yuqori aniqlikdagi rezbalar qirqishda harakat val XII dan surish vintiga to’g’ridan-to’g’ri uzatiladi, buning uchun M₂, M₃, M₄ muftalar qo’shiladi, bunda vallar XII, XIII, XVII, XVIII va surish vinti XX o’zaro ulanadi. Surish kinematik zanjirining qisqarishi natijasida qirqiladigan rezba aniqligi oshadi.
Rezba talab etilgan qadamga gitaraning almashtiriladigan g’ildiraklarini tegishlicha tanlash yo’li bilan sozlanadi.
Qadami 6 mm gacha bo’lgan rezbalar qirqishda va yo’nishda aylanma harakat val VIII ga shpindeldan tishli g’ildiraklar jufti 34/44 orqali uzatiladi. Qadami katta bo’lgan rezbalar qirqish uchun val VIII dagi ikkitalik blokning chap g’ildiragi 44 val V ning g’ildiragi 34 bilan ulanadi. Bunda val VIII uzatishlar nisbati 80/20 68/34=8 bo’lgan tanlagich (perebor) kinematik zanjiri orqali shpindel bilan ulanadi. Shunday qilib, surish qiymatini oshirish mumkin. Bu zanjir qadamni kattalashtirish zvenosi deb ataladi, ya’ni qirqiladigan rezba qadami 8 marta oshadi.
Fartukda joylashgan kulachokli muftalar M₅ va M₆ yordamida bo’ylama (o’nga yoki chapga) yoki ko’ndalang surish mexanizmi ishga tushiriladi. Vallar XIX va XXI orasida saqlagich mufta M_p joylashgan bo’lib, bu mufta kuchlar oshib ketganda hamda bikr tayanch buyicha ishlashda surish zanjirini uzib qo’yishga mo’ljallangan.