Таълим жараёнинг моияти, мазмуни ва умумий тавсифи

3.Таълимда тизимлилик, кетма-кетлик ва изчиллик принтсипи.
Тажрибалар шуни кўрсатадики, билим, кўникма ва малакалар фаат маълум бир фан доирасида мукаммал бўлиб олмай, балки мутахассисликдан келиб чиан олда барча фанлар билан ягона комплекс ташкил илган тарзда чуур ва изчил егалланган олдагина арбий хизматчи ўз касбининг моир устаси сифатида ўз хизмат вазифаларини бажара олиши мумкин.
Таълимда тизимлилик, кетма-кетлик ва изчиллик принтсипи ўув материалини ани кетма-кетлик ва мантиий тартиб асосида, ар бир ўув фанини боша фанлар билан боли равишда беришни, таълим олувчиларнинг ўув менати устидан доимий рабарлик ва амхўрлик илишни, бутун таълим-тарбия жараёнининг ани белгиланган тизим асосида олиб борилишини кўзда тутади.
Бу принтсип талабларига мувофи ўшинларнинг касбий, жанговар ва ижтимоий-сиёсий тайёргарлиги дастурлари ва режалари ишлаб чиилади.
Таълимда тизимлилик, кетма-кетлик ва изчиллик принтсипи арбий мутахассисларни тайёрлаш жараёнида берилаётган янги ўув материалининг илгари егаллаганларига таянишини, улардан келиб чииши, шу билан бирга уларни кенгайтириши ва чуурлаштиришини талаб илади. Бунинг учун машулот рабари нафаат ўтаётган мавзусининг мазмунини, балки кейингиларини ам яхши билиши зарур ва шу асосда бўлажак машулотларни режалаштириб бориши ва янги билимлар учун замин яратиб бориши лозим.
Таълимда тизимлилик, кетма-кетлик ва изчиллик принтсипи уйидаги асосий талабларга риоя илишни кўзда тутади:
- ўув материалини ани кетма-кетлик ва мантиий тартиб асосида бериш;
- таълим олувчиларнинг ўув менати устидан доимий рабарлик ва амхўрлик илиш;
- жанговар ва ижтимоий-сиёсий тайёргарликни тўри режалаштириш;
- янги ўув материалининг аввалгисига таяниши ва оказо.
Таълимнинг тушунарлилиги принтсипи.
Таълимнинг тушунарлилиги принтсипи таълим олувчилар томонидан билим, кўникма ва малакаларнинг онгли равишда, мазмунини англаган ва уларнинг ўз хизмат фаолиятлари ва аёти давомида кераклилигини тушунган олда егалланишини кўзда тутади.
Таълимнинг тушунарлилиги принтсипини амалга тадби етишда таълим берувчи бир атор педагогик оидаларга риоя илиши лозим. Булардан асосийлари уйидагилар саналади:
- таълим олувчилар томонидан билим, кўникма ва малакаларнинг онгли равишда егалланишига ва бунда маълум мидорда алий ва жисмоний зўриишга еришиш;
- ар бир аскарнинг шахсий хусусиятларини, алий ва жисмоний имкониятларини, тайёргарлик даражасини исобга олиш;
- маълумдан номаълумга, йенгилдан оирга, осондан ийинга, оддийдан мураккабга оидасига амал илиш.