Таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Қўнғир сувўтлар бўлими - Phaeophyta 
Мазкур бўлим сувўтларнинг энг характерли хусусияти хроматофораларининг 
қўнғир рангда бўлишидадир. Бунинг сабаби, хроматофора таркибида 
хлорофилл “а” ва “с” дан ташқари β - каротин ҳамда қўнғир ранг берувчи 
пигментлардан фукоксантин кўп миқдорда бўлади. 
Генофори 
ҳалқасимон, 
четдаги 
ламеллалари 
остида 
жойлашади. 
Ассимиляция маҳсулоти ламинария цитоплазмада тўпланади. Ламинариндан 
ташқари, унда олти атомли спирт, манит ва ёғ томчилари тўпланади. Монад 
шаклдаги ҳужайраларда кўзча ва хивчинлар бўлади. Кўзча - пластидаларнинг 
бир қисми бўлиб, хивчин аппарати билан боғлиқ. 
Булар вегетатив, жинсий ва жинссиз йўл билан кўпаяди. Вегетатив кўпайиши 
талломнинг тенг бўлакларга ажралиши билан содир бўлади. 
Қўнғир сувўтларни синфларга бўлишда, уларнинг ҳаёт циклида рўй 
берадиган белгилар асос қилиб олинади ва ана шу белгиларга асосланиб, 

---

26 
уларни учта синфга ёки тартиблар гуруҳига бўлиш мумкин: тенг 
генерациясимонлар (isogeneratae) - насллар галланиши тенг бўлишлиги билан 
характерланади, ҳар хил генерациясимонлар (Heterogeneraceae) - наслларнинг 
галланиши ҳар хил, циклоспорасимонлар (Cyclosporeae) - наслларнинг 
галланиши умуман бўлмайди, фақат битта фукуслилар (Fucales) тартибига 
эга. 
Сувўтларнинг тарқалиши ва ҳаёт тарзи 
Сувўтлар табиатда кенг тарқалган: улар дарё ва денгизларда, тупроқда, 
дарахт пўстлоқларида учрайди. Сувўтлар осонлик билан атроф муҳитга 
мослашади, шунинг учун ҳам Ер юзидаги ҳамма географик вилоятлар ва 
минтақаларда тарқалган. Улар бошқа ўсимликлар ўсмайдиган кўл ва 
денгизларнинг чуқур жойларида, ғорларда, қор, муз тагларида ва иссиқ 
булоқларда ўсади. 
Асосий альгологик уюшмалар қуйидагилардир: 
Планктон сувўтлар (фитопланктон), нейстон сувўтлар (фитонейстон), бентос 
сувўтлар (фитобентос), аэрофил сувўтлар (аэрофитон), тупроқ сувўтлари 
(фитоэдафон), иссиқ булоқ сувўтлари (термофитон), қор ва муз сувўтлари 
(криофитон), шўр сувўтлари (галофитон), оҳактошларда ўсувчи сувўтлар 
(кальфефиллар) шулар жумласидандир.