Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

III-БОБ. Дори воситалари билан савдо қилувчи корхоналарда 
даромадлар аудитининг ташкилий асослари
3.1. Савдо ташкилотларида даромад аудитининг режаси ва дастурини 
тузиш.......................................................................................................................52 
3.2. Савдо ташкилотларида даромадлар аудитини ўтказиш кетма-кетлиги…59 
3.3. 
Савдо 
ташкилотларида 
даромадлар 
аудити 
натижаларини
умумлаштириш ва аудиторлик тавсияларини ишлаб чиқиш............................69 
IV-БОБ. “Кўк Олмос” МЧЖда хаёт фаолияти хавфсизлигининг холати 
4.1. Меҳнат муҳофазаси ва уни яхшилаш….....………………………………80 
4.2. Ёнғин хавсизлигини таъминлаш……………………………………...........83 
Хулоса ва таклифлар…………………………………………………………89 
Фойдаланиладиган адабиётлар рўйхати........................................................94 
Иловалар.............................................................................................................100 

---

3 
КИРИШ 
Битирув малакавий ишимавзусининг долзарблиги. Аҳолини 
ижтимоий ҳимоя қилиш ва соғлиқни сақлаш тизимини такомиллаштириш 
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёев томонидан ишлаб 
чиқилган «Ўзбекистон Республикасини 2017-2021 йилларда ривожлантириш 
бўйича ҳаракатлар стратегияси» нинг устивор йўналишларидан бири 
ҳисобланади.
 
Иқтисодиётни эркинлаштириш ва модернизациялаш шароитида 
барча корхоналар сингари дори-дармон савдоси билан шуғулланувчи
корхоналар ҳам амалга ошираётган фаолиятидан максимал даражада даромад 
олишни кўзлаши табиий. Аммо еркин иқтисодиёт ва соглом рақобат 
шароитида буни таъминлаш ўта мухим бўлиши билан бир қаторда жуда 
мураккаб вазифа ҳисобланади. Чунки бундай вазифани бажариш бозор 
талабларига мос савдо хизматини кўрсатишни, товарларнинг миқдорини, 
ассортиментини ва реализация қилиш усулларини оптимал даражада 
белгилашни тақозо етади. 
Бунинг учун савдо ташкилотларидан ўз фаолиятларини имкон қадар 
замонавий шаклда юритиш талаб етилади. Бунга амал қилган холда, бугунги 
кунда кўпгина дори воситаларини сотувчи корхоналари фақатгина савдо 
фаолияти эмас, балки ишлаб чиқариш, молиявий фаолият, мол-мулкни 
ижарага бериш, инвестиция фаолияти ва бошқа қонун билан таъқиқланмаган 
фаолият турларини ўз низомларида белгилаб олиб иш юритмоқдалар. 
Республикада турли мулкдаги хўжалик юритувчи субектлар учун 
барча шарт-шароитлар яратилмоқда, уларга кўплаб имтиёзлар белгиланган. 
Буларнинг ижобий натижалари мамлакат ЯИМнинг ўсишида намоён 
бўлмоқда. Кейинги ўн йил давомида мамлакат ЯИМ қарийб 2 баробарга
ошди. Биргина 2016 йилда миллий ЯИМ ҳажмининг ўтган йилгига нисбатан 
7,8 фоизга ошди. Бундай натижаларга турли мулкдаги хўжалик юритувчи 
субъектлар орқали эришилди.
1
¹Мирзиёев Ш. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг мамлакатимизни 2016 
йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган 

---

4 
Барча хўжалик юритувчи субектлари сингари дори воситаларини 
сотувчи корхоналариучун ҳам олган даромадларини меъёрий ҳужжатларда 
белгиланганидек ҳисобга олиб, тегишли ҳисоботларда акс эттириш лари 
белгилаб қуйилган. Бироқ, дори воситаларини сотувчи корхоналари кўп 
фаолиятлар билан бир вақтда шуғулланиш ҳуқуқи мавжуд бўлган бугунги 
шароитда олинган даромадларни ҳисоб ва ҳисоботларда тўғри акс 
еттирилиши, 
ҳужжатлаштириш, 
назорат 
қилиш 
борасида 
кўплаб 
тушунмовчиликлар, хато камчиликлар вужудга келмоқда. 
Бунинг оқибатида солиқ ҳисоб китобларининг нотўғри тузилиши, 
солиқ органлари ўтказган текшириш натижаларига кўра солиқ 
қонунчилигига асосан хўжалик субектларига жарималар, пенялар 
кўринишида иқтисодий жазолар қўлланилиши оқибатида корхоналар ва 
аксиядорлар манфаатларига путур етмоқда. Ушбу муаммоларни илмий, 
амалий ва назарий жихатдан ҳал этиш зарурлиги Битирув малакавий иши 
мавзусини ва курс ишилар йўналишини белгилашга асос бўлди.