Таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

ПЕДАГОГНИНГ ИШ ФАОЛИЯТИДА ИННОВАЦИОН 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ЎРНИ 
 
Атамухамедова Д.М., Мидасов М.М. 
Тошкент педиатрия тиббиѐт институти 
Шу вақтгача анъанавий таълимда талабаларни фақат тайѐр билимларни 
эгаллашга ўргатиб келинган эди. Бундай усул талабаларда мустақил 
фикрлаш, ижодий изланиш, ташаббускорликни сўндирар эди.
Ҳозирги кунда таълим жараѐнида интерфаол услублар (инновацион 
педагогик 
ва 
ахборот 
технологиялари) 
фойдаланиб, 
таълимнинг 
самарадорлигини кўтаришга бўлган қизиқиш, эътибор кундан кунга ошиб 
бормоқда. Замонавий технологиялар қўлланилган машғулотлар талаба (ѐки 
ўқувчи) лар эгаллаѐтган билимларни ўзлари қидириб топишларига, мустақил 
ўрганиб, таҳлил қилишларига, ҳатта хулосаларни ҳам ўзлари келтириб 
чиқишларига қаратилган. Ўқитувчи бу жарѐнда шахс ва жамоанинг 
ривожланиши, билим олиши ва тарбияланишига шароит яратади. Ўқув-
тарбия жараѐнида педагогик технологияларнинг тўғри жорий этилиши 
ўқитувчининг бу жараѐнда асосий ташкилотчи ѐки маслаҳатчи сифатида 
фаолият юритишига олиб келади. Бу эса талабадан кўпроқ мустақилликни 
ижодни ва иродавий сифатларни талаб этади. 
Педагогик технологиялар – педагогик технологиялар масалаларининг 
муаммоларини 
ўрганаѐтган 
ўқитувчилар, 
илмий 
тадқиқотчилар, 
амалиѐтчиларнинг фикрича, педагогик технология фақат ахборот 
технологияси билан боғлиқ, ҳамда ўқитиш жараѐнида қўлланилиши зарур 
бўлган ТСО – ОТВ компьютер. Масофали ўқитиш ѐки турли хил 
техникалардан фойдаланиш деб белгиланади. Педагогик технологиянинг энг 
асосий белгиси ўқитувчи ва ўқувчининг белгиланган мақсаддан 
кафолатланган натижада ҳамкорликда эришишлари учун танланган 
технологияларга боғлиқ, яъни ўқитиш жараѐнида, мақсад бўйича 
кафолатланган натижага эришишда қўлланиладиган ҳар бир таълим 
технологияси ўқитувчи ва ўқувчи ўртасида хамкорлик фаолиятини ташкил 
эта олса, хар иккаласи ижобий натижага эриша олса, ўқув жараѐнида 

---

16 
ўқувчилар мустақил фикрлай олмалар, ижодий ишлай олсалар, излансалар, 
тахлил қилсалар, ўзлари хулоса қила олсалар, гурух ташкил этиб гурухда 
ишлай олсалар педагог эса уларнинг бундай фаолиятлари учун имконият ва 
шароит яратиб берса, уларни рағбатлантира олса ана шу ўқитиш жараѐнинг 
асоси хисобланади. 
Шундай замонавий педагогик технологиялардан бири бўлмиш 
―Тақдимот‖ усулидан фойдаланган ҳолда ―Юқумли касалликлар‖ фанидан 
―Ичбуруғ‖ мавзусида дарс беришни кўриб чиқамиз. дарс беришни кўриб 
чиқамиз. 
―Тақдимот‖ – ахборот, назария ѐки тамойилларни талабаларга етказиш 
мақсадида эксперт, яъни педагог томонидан ўтказимладиган тадбир. У турли 
(маъруза. Савол бериш, мунозара юритиш) шаклларида ўтказилиши мумкин. 
Тақдимотнинг мазмуни услуб сифатида ўқитувчига кўпроқ боғлиқ бўлади. 
Унинг ўтказилиш тартиби:
1. Талабаларни педагог мавзу билан таништириши, яъни дизентерияга 
оид бўлган маълумотлар тўғрисида фикрларини баѐн этиши. 
2. Аудиторияда бор имкониятдан фойдаланган холда (вазиятли 
масалалар, лаборатор тахлиллар баѐн этилган бланкалар, плакатлар, 
кўргазмали қуроллар) талабаларни мавзу билан таништириш. 
3. Талабалардан дизентерияга мавзусига қўйилган маълумотлар асосида 
фикрларини сўриаш. Дизентериянинг клиник белгиларига асосланган холда 
қўйган ташхисларини изохлаш ва бажарилган муаммони якунлаш. 
4. Талабаларнинг 
саволларига тўлиқ жавоббериш ва мавзуни 
хулосалаш. 
Бу педагогик усулдан асосан амалий машғулот тўлиқ тушунтириб 
берилгандан сўнг талабаларга машғулотни тўлиқ сингдириш учун ўтказилча 
мақсадга мувофиқдир. Бу усул орқали талабаларнинг онгида ўтилган мавзу 
мустаҳкамланади, уларни эркин фикрлашга, тўлиқ ташхис қўйиш ва 
даволашни ўргатишга эришилади. 
Яна бир педагогик технологиядан бири – ―Муаммоли вазият‖ методини 
кўриб чиқамиз. Бунинг учун педагог ўтилаѐтган мавзу, масалан: ―Кўкйўтал‖ 
мавзуси бўйича талабаларга вазиятли масала ѐки бемор курацияси пайтида 
беморнинг клиник белгиларига асосланган холда муаммони ўртага ташлайди. 
Педагог муаммога таъриф беради ва талабаларни гурухларга бўлади. Ҳар бир 
гурух шу муаммоли вазиятни, яъни ―Кўкйўтал‖ касаллигининг келиб чиқиш 
сабабини, инфекция манбаини, юқиш йўлини, патогенезини, клиник тавсифи 
ва клиник белгиларини, лаборатор тахлили ва профилактика чора-
тадбирларини аниқлайдилар ва тахлил қиладилар. Сўнгра гурухлар 
муаммоли вазиятнинг, яъни кўкйўталнинг сабаб ва оқибатлари тўғрисида 
фикр юритадилар, ҳамда муаммоли вазиятни ечиш йўлларини ишлаб 
чиқадилар. Гурухдошлар томонидан сайланган гурух сардори гурухларида 
ишлаб чиқилган муаммоли вазиятнинг ечимларини баѐн этадилар. Педагог 
томонидан тўғри топилган ечимлар танлаб олинади. 

---

17 
Бу усул ѐрдамида талабаларни эркин фикрлашга, ҳар бир масалага 
ижодий ѐндошишга, масъулиятни сезишга, илмий-тадқиқот ишларини олиб 
бориш ва тахлил қилишга, энг асосий ўқишга, фанга бўлган қизиқишларини 
кучайтиради. 
Ушбу келтирилган замонавий услублар ѐки ўқитишнинг самарасини 
оширишга ѐрдам берувчи технологик тренинглар ўқувчиларда мантиқий, 
ақлий, ижодий, танқидий, мустақил фикрлашни шакллантиришга, 
қобилиятларни 
ривожлантиришга, 
рақобатбардош 
етук 
мутахассис 
бўлишларига, хамда мутахассисларга керакли бўлган касбий фазилатларни 
тарбиялашга ѐрдам беради.