Talim vazirligi

III bosqich 
Yakuniy 
3.1.Mavzu buyicha xulosalar chiqaradi, 
Talabalarning diqqatini asosiy masalalarga 
o’zini-o’zi, o’zaro 
baholaydi, 

 
104
qism 
(10 min ) 
 
jamlaydi, professional xizmatida bajarilgan 
ishlarning axamiatini ochib beradi.  
3.2.Guruxlarning ishini baholaydi, O’quv 
maqsadiga erishish darajasin taxlil qiladi. 
3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va 
uning baxolash ko’rsatkichlari, kriteriyalari 
bilan tanishtiradi. 
 
 
 
 
savollar beradi, 
 
topshiriqlarini yozadi 
 
ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qishloq xo'jaligi 
mashinasozligi, kimyoviy 
mahsulotlar ishlab chiqarish, 
omuxta yem ishlab chiqarish 
sanoati, mikrobiologiya 
sanoati va boshqalar 
Agrosanoat majmuasi 
tarmoqlari uchun ishlab 
chiqarish vositalari ishlab 
chiqaruvchi soha 
 
Qishloq 
xo'jaligi 
Qishloq xo'jaligi, 
o'rmon xo'jaligi, 
baliqchilik, 
pillachilik, 
asalarichilik 
Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini 
tayyorlovchi, qayta ishlovchi, saqlovchi va 
tayyor mahsulot-larni iste’molchilarga 
yetkazib beruvchi soha 
AGROSANOAT MAJMUASI 
Paxta sanoati, yog’-moy, go’sht, sut 
sanoati, konserva sanoati, un tortish va 
yorma sanoati, tamakichilik sanoati, 
yengil va oziq-ovqat sanoati, qishloq 
xo'jaligidan olingan mahsulot-larni 
iste’molchilarga yetkazib beruvchi 
(ulgurji va chakana savdo) tarmoqlar 
Mavzu: O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi. Dehkonchilik, 
Shorvachilik sohalari 
Reja: 
1. Agrosanoat majmuasi haqida tushuncha. 
2. Qishloq xo’jaligining respublika iqtisodiyotida tutgan o'rni. 
3. Mustaqillik yilarida agrar sertordagi islohotlar.  
4. O’zbekistonda dehqonchilik tarmoqlarining rivojlanishi. 
5. Texnika ekinlari. Paxtachilik. 
6. Donli ekinlar. 
7. Kartoshka, sabzavot, poliz ekinlari. Mevachilik va uzumchilik.  
8. O'zbekiston chorvachilik tarmoqlarining rivojlanishi. Qoramolchilik. 
9. Qo’ychilik (Qorako’lchilik) mamlakat chorvachiligining yetakchi 
tarmog’i.  

 
105
 
ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dehqonchilik  O’zbekiston qishloq xo’jaligining yetakchi tarmog`i 
bo’lib unda qishloq xo’jaligi yalpi mahsulotining 65-70 foizi yaratiladi. 
Mamlakatimiz tabiiy sharoitining o'ziga xosligi shundaki, uning turli hudud va 
mintaqalarida sug`orma va lalmikor dehqonchilik bilan shug`ullanish 
imkoniyatining mavjudligidir. Adir zonalarida lalmikor dehqonchilik 
(bug`doy, arpa, no’xat, kunjut, zig`ir, ozuqabop ekinlar, bog`dorchilik) 
qilinadi. Sug’orma dehqonchilikda lalmikor dehqonchilikka nisbatan 3-5 
marta ko’proq hosil olinadi va yerdan samarali foydalanishni ta’minlaydi.  
Respublikamizda dehqonchilik yalpi mahsulotining 98,5 foizini 
sug’orma dehqonchilikdan olinadi. Sug`oriladigan yerlarga asosan texnika 
ekinlari (paxta, kanop, tamaki qand lavlagi), don ekinlari (bug`doy, sholi, 
makkajo’xori, dukkakli don ekinlari), sabzavot, kartoshka, poliz ekinlari, 
uzum va meva yetishtiriladi. 
Paxtachilik  -Respublika qishloq xo’jaligining asosiy tarmog’idir.  
Uning mamlakat iqtisodiyotida ahamiyati juda katta bo’lib asosiy valyuta 
tushumlari shu sohaga to’g’ri keladi. O’zbekistonning saxiy tabiati, issiq 
iqlimi, yer, suv va boy mehnat resurslari, xalqining asrlar davomida to’plagan 
tajribasi paxtachilikning serdaromad tarmoqqa aylanishini ta`minlagan. 
Shuning uchun ham uning paxta yetishtirishdagi yuksak ko’rsatkichlari 
jahondagi katta mavqeini belgilab bergan. 
O’zbekiston paxta yetishtirishda jahondagi kuchli to’qqizlik orasida 
beshinchi o’rinni mustahkam egallab kelmoqda. Paxta tolasini eksport qilishda 
esa O’zbekiston jahondagi (AQSH dan keyin 2-o’rinda) eng yirik 
mamlakatlardan biridir. 
Paxtachilikning pirovard asosiy mahsuloti – paxta tolasi va paxta 
moyidir. 1 tonna paxta xom ashyosidan o’rtacha 320-350 kg tola (3500 m² 
gazlama), 10 kg momiq, 620 kg chigit olinadi. O'z navbatida 620 kg chigitdan 
110 kg moy, 225 kg kunjara, 175 kg shulxa 35 kg lint, 30 kg tuk (delint) 
chiqadi. Umuman paxtadan sanoat usulida 1200 dan ortiq   mahsulotlar ishlab 
chiqarish mumkin. 

 
106
ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7-ilova  
 
 
 
 
Texnik ekin turlari 
a)  
Kanopchilik-Respublikada 1936 yildan boshlangan. 1972 yildan 
kanop maydonlari qisqarib bordi. Hozir asosan Yuqori va Quyi Chirchiq 
tumanlarida ekilib, yiliga o’rtacha 6,5 ming tonna kanop poyasi 
yetishtiriladi. Poyasidan olinadigan toladan gazlama, o’rov materiallari, qop, 
brezent, kanop arqon, kanop ip tayyorlanadi. Yetishtirilgan kanop poyasi 
“Toshkentkanop-sanoatsotish” uyushmasi tizimidagi kanop (lub) 
zavodlarida qayta ishlanib, kanop tolasi olinadi. Ayni paytda ushbu 
uyushmaga qarashli 6 ta lub zavodlari faoliyat ko’rsatmoqda. 
b) 
Tamakichilik-qishloq xo’jaligining serdaromad  sohasi bo’lib unga 
asosan Samarqand viloyatining Urgut tumani ixtisoslashgan. Tamaki qisman 
Qashqadaryo viloyatining Kitob, Shahrisabz va Yakkabog’ tumanlarida ham 
ekiladi. Yetishtirilgan tamaki Urgut tamaki fermentlash fabrikasida qayta 
ishlanadi. Toshkent va Samarqand sigareta fabrikalarini xom ashyo bilan 
ta’minlaydi. Samarqandda Buyuk Britaniyaning “British Ameriken 
Tobakko” kompaniyasi bilan hamkorlikda qurilgan (1996) yangi tamaki 
fabrikasi “O’zBAT aksiyadorlik jamiyati” ham mahalliy xom ashyo asosida 
ishlaydi.
Kartoshka, sabzavot, poliz ekinlari. Mevachilik va uzumchilik
. 
Kartoshka, sabzavot, poliz ekinlari, Рespublikaning iqlimi, unumdor 
tuprog’i, sug’orma dehqonchilik sharoitlari sabzavot, poliz ekinlari va 
kartoshkadan hosil olishga imkon beradi. Bu tarmoqda sabzi, piyoz, lavlagi, 
sholg`om, turp, pomidor, karam, bodring, sarimsoq, baqlajon, qovun, tarvuz, 
qovoq, bargli sabzavotlar (kashnich, ukrop, petrushka va b.), kartoshka 
ekiladi. O'zbekistonda sabzavot va polizchilik qishloq xo’jaligining qadimiy 
tarmog’idir. Asosiy poliz ekinlari bo’lgan qovun, tarvuz va qovoqning vatani 
O'rta Osiyo hisoblanadi. Xalq seleksionerlari tomonidan qovun va 
tarvuzning dunyoga mashhur navlari yaratilgan. 
Mevachilik va uzumchilik. O'zbekistonning agroiqlim resurslari har 
qanday meva va uzum donasining qandlilik darajasini oshirishga qodir. 
Shuning uchun serquyosh diyorimizda yetishtiriladigan turli mevalar va 
uzum navlari shirin-shakar, o'ta lazzatli bo’ladi.   
 
      
 

 
107
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
8-ilova 
Adabiyotlar 
1.  Soliev A.S., Mallaboev T.-İqtisodiy va sotsial geografiya kursida ayrim qonuniyatlarni 
o’rganish metodikasi.-T., 1995. 
2.  Soliev A.S., Mahamadaliev R.Y.-İqtisodiy geografiya asoslari. T., 1995. 
3.  Soliev A.S., Qarshiboeva L.-İqtisodiy geografiyaning nazariy va amaliy muammolari. T., 
1999. 
4.  G’ulomov S., Ubaydullaeva R., Ahmedov E.-Mustaqil O’zbekiston (o’zbek, ingliz 
tillarida), T., “Mehnat”, 2001. 
5.  Akramov Z.M.-O’zbekiston territorial ishlab chiqarish komplekslari.-T., “O’zbekiston”. 
1979. 
6.  Karimov İ.A. O’zbekiston iqtisodiy siyosatining ustuvor  
      yo’nalishlari.-T., “O’zbekiston”, 1993. 
O’zbekistonni chorvachilik tarmog’ining asosiy turlari 
 
Qoramolchilik - respublika chorvachiligining yetakchi tarmoqlaridan 
biri
.
 
 
Qo’ychilik. Respublikada Qorako’l, hisori va jaydari qo’ylar ko’p 
boqiladi.
 
 
Qorako’l qo’y zoti respublika qo’ychiligining faxri hisoblanib, u 
mamlakat eksportida alohida o'rin tutadi. 
 
 
Echkichilik go’sht, serqaymoq va shifobaxsh sut, jun, teri hamda tivit 
uchun boqiladi.
   
 
Cho’chqachilik asosan rusiyzabon aholi yashaydigan shaharlar va 
ularning atrofi hamda g'allachilik mintaqalarida nisbatan rivojlangan.
 
 
Yilqichilik xalq xo'jaligida muhim ahamiyatga ega.
 
 
Tuyachilik. Tuyalar miloddan 2000 yilcha ilgari xonakilashtirilgan. 
Ularning bir o'rkachli (dromedar) va ikki o'rkachli (baktriya) turlari 
mavjud. Tuyachilik cho’l, chalacho’l va quruq dasht zonalarida taraqqiy 
etgan.
 
 
Parrandachilik ham tez ko’payadigan va serdaromad tarmoqdir (tovuq 
yetti xazinaning biri).
 
 
Pillachilik. Qishloq xo'jaligining qadimiy va istiqbolli tarmoqlaridan 
biri bo’lgan pillachilik ham mamlakatimiz iqtisodiyotida katta o'rin 
tutadi.
 
 
Darrandachilik. Respublika chorvachiligining an’anaviy tarmoqlari 
qatorida darrandachilik ham rivojlanmoqda. Asosan muskulli kalamush 
(ondatra), suv bobri (nutriya), tulki, norka kabilar Quyi Amudaryo, 
Mirzacho’l hamda Surxondaryo mintaqalarida boqiladi.
  
 
Baliqchilik O'zbekistonda tabiiy va sun’iy suv havzalarida 
rivojlantirilmoqda. O'zbekistonning daryo va ko’llarida 62 baliq turi 
yashaydi.
 
 
Shuningdek, mamlakat chorvachiligida quyonchilik va asalarichilik 
kabi tarmoqlar ham mavjud
.                                                                                 

 
108
7.  Soliev A.,Axmedov E., va boshqalar. Mintaqaviy iqtisodiyot. (O’quv qo’llanmasining 
elektron versiyasi)- T.,2003. 
8.  A. Mavlonov «O`zbekiston iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi» (O'quv-uslubiy qo’llanma) 
Buxoro 2008 
Savollar 
1. Agrosanoat majmuasi deb nimaga aytiladi? 
2. ASM qanday tarkibiy qismlardan iborat? 
3. ASMning asosiy tarkibiy qismi nima? 
4. 1917 yilgacha O'zbekiston hududida xalq xo'jaligi tarmoqlari qanday rivojlangan edi? 
5. Sobiq Ittifoq davrida xalq xo'jaligi tarmoqlarining rivojlanishi to’g‘risida gapirib bering. 
6. Mustaqillik yillarida Milliy iqtisodiyotning rivojlanish bosqichlari haqida gapirib bering.  
7. O'zbekiston dehqonchiligining yetakchi tarmog’i qaysi? Fikringizni izohlahg.    
8. Mamlakatimizda qanday texnika ekinlari ekiladi? 
9.“Don mustaqilligi” deganda nimani tushunasiz.  
10. Sholi ekiladigan asosiy hududlarni ta’riflang.  
11. O'zbekistonning qaysi viloyatida kartoshka eng ko’p yetishtiriladi?  
12. Polizchilik qaysi viloyatlarda rivojlangan?  
13. O'zbekiston chorvachiligining asosiy tarmoqlarini aytib bering.  
14. Mamlakat chorvachiligida qaysi tarmoq valyuta tushumlariga ega? 
15. Qorako’lchilik haqida gapirib bering.  
16. Sizning fikringizcha O'zbekistonda chorvachilikning qaysi tarmog’i nisbatan rivojlangan? 
Fikringizni izohlahg. 
17. Pillachilik O'zbekistonning qaysi viloyatlarida rivojlangan?  
18. Respublikada yilqichilik va tuyachilik qanday  rivojlangan? 
 
11. O’ZBEKİSTON RESPUBLİKASİNİNG QİShLOQ  XO’JALİGİ.  
DEHQONChİLİK. 
O’zbekiston  Respublikasining er fondi. 
O’zbekiston er fondlariga kuyidagilar kiradi.  Qishloq xjaligida foydalaniladigan erlar 
jami (mingga) - 26594 shu jumladan xaydaladigan erlar - 4450 ga. Sugoriladigan obikor erlar - 
4221,8, Baxorikor (lalmikor) erlar – 461, Yaylov pichanzorlari – 21839, Bog’lar, pichanzorlar va 
kup yillik o’simliklar - 306  xaydaladigan erlarning asosiy qismi Farg’ona, Zarafshon, Chirchiq, 
Oxangaron, Qashqadaryo va Surxondaryo  vodiylarida, yaylovlarning kupchiligi Navoiy, 
Buxoro, Qashqadaryo viloyatlari va Qoraqolpog’iston xududlarida joylashgan. 2. 
O’simlikshunoslik-O’zbekiston  qishloq xo’jaligining etakchi  tarmog’i bulib, qishloq xo’jalik 
maxsulotlarining 4/5 qismini etkazib beradi. O’zbek xalqi dexkonchilik, xususan obikor 
dexkonchilik soxasida kup asrlar mobaynida boy tajriba tuplagan.  
 
 
 
O’zbekiston sharoitida obikor dexkonchiligini rivojlantirish kuprok sug’orish- 
irrigatsiyaga boglik. İrrigatsiya ekinlardan mul hosil olishning asosiy sharti bulib, u iqlimga 
uning injiqliklariga qaramlikdan qutqaradi. Obikor dexkonchilik erlarning 2/3 qismida texnika 
ekinlari etishtiriladi. O’zbekiston o’simlikshunosgining ixtisoslashishi agro iqlim resurislariga 
boglik. Adir-tog mintaqasi asosan lalmi (baxorikor) dexkonchilikga bog’dorchilika obikor 

 
109
dexqonchilik mintaqasi qimmatbaxo texnika ekinlari etishtirishga  ixtisoslashgan.  Patachilik- 
Respublika qishloq xo’jaligining etakchi tarmoqi bulib tovar maxsulotining asosiy qismini 
etkazib beradi. O’zbekiston paxtachiligi dunyoda paxta ekiladigan mintaqalarning eng shimoliysi 
xisoblanadi.  O’zbekiston paxta etishtirishda dunyoda Xitoy, AQSh va Xindistondan keyin 4- 
urinda turadi. İnkilobdan oldin O’zbekiston paxtachilik qariyb 3/4 qismini Fargona vodiysi 
etkazib bergan bulsa, besh yilliklar davrida bu tarmoq boshqa viloyatlarda ham tez suratlar bilan 
rivojlandi. Mirzacho’l, Markaziy Farg’ona, Sherobod, Qarshi, Jizzax chullari va boshqa erlarga 
suv chiqarilib, paxtachilikning yirik rayonlari bunyod etildi. Paxta ekin maydoni keyingi yillarda 
kiskardi. 1980 yil 2 mln gektar erga paxta ekilgan bulsa, U 1991 yilda 1,7 mln ga erga paxta 
ekildi. Paxtadan bushagan erlarga don ekinlari ekilmouda. Paxtachilik souasida bir qancha 
muammolar turibdi. Ulardan eng muximlari paxta tolasi sifatini yaxshilash; serxosil va tez pishar 
navlarni yaratish; ilmiy asoslangan almashlab ekishni joriy qilish; paxtachilik 
majmumexanizatsiyalash; yuqori unumli texnikadan foydalanish asosida mausulot tannarxini 
kamaytirish va. xokoza. O’zbekistoning iqlim sharoiti paxtadan boshqa texnika ekinlarini ham 
etishtirish imkonini beradi. Respublika muxim texnika ekini- kanop etishtirishda ham ancha 
yutuqlarga erishdi. Xamdustlikda etishtiriladigan kanop va jutning 94% ini beradi. Kanop asosan 
Toshkent viloyatida ekiladi. Kanop O’zbekistonda 1940 yildan buyon etishtirilmoqda.  Buxoro, 
Qashqadaryova Surxondaryo viloyatlarida zig’ir hamda kunjut etishtiriladi. gallachilik g’alla 
O’zbekistonda obikor va lalmikor mintaqalarda etishtiriladi. Obikor erlarda asosan makkajuxori, 
bugdoy va sholi etishtiriladi. Respublikada bug’doyning 1/3 qismi baxorikor erlarda etishtiriladi.  
Makkajuxori Respublikaning barcha viloyatlarida ekiladi.  O’zbekiston g’allachilikda sholikorlik 
ham muxim urin tutadi. O’zbekistoning iqlim-suv sharoitlari sholi etishtirish uchun qulay 
Respublikada sungi yillarda ixtisoslashtirilgan maxsus sholikorlik xo’jaliklari tashqil qilindi. 
Asosiy sholikorlar Quyi Amudaryo va Xorazm viloyati da joylashgan.  Xorazm, Toshkent, 
Sirdaryo, Surxondaryo va boshqa viloyatlarda ham ixtisoslashgan maxsus sholikorlik xo’jaliklari 
bor. Kartoshkachilik. Sabzavotchilik va polizchilik Respublika bu mausulotlar bilan uz aholisini 
tuliq taminlabgina qolmay, balki hamdustlikning boshqa davlatlariga ham anchagina mausulot 
etkazib beradi. 1918 yilda O’rta Osiyoning poliz, sabzovat ekinlari maydoni 60 ming ga edi. 
1992 yilga kelib birgina O’zbekistonda kartoshka 60 ming ga. Sabzavot 60 ming ga. Poliz 
ekinlari 50 ming ga maydonda etishtiriladi. Xozir kartoshka, sabzavot va poliz ekinlari maydoni 
244 ming gektarga teng.  Kartoshka ekin maydoni kengaytirilib,1990 yilda respublikada 336,4 
ming tonna  kartoshka etishtirildi. Bu soxada Toshkent va Samarqand viloyatlari peshqadamlik 
kilmokda. Respublika oldida turgan muxim vazifalardan biri yil buyi yangi sabzavot bilan 
taminlashdir. Buning uchun issiqxonalarda  polietilen plyonkalar ostida sabzavot etishtirish 
barcha viloyatlarda rivojlanib bormouda. Bog’dorchilik va uzumchilik Respublika xo’jaligining 
xalqaro ahamiyatgya ega bulgan tarmoqidir. Bu tarmoq yalpi mausulot miqdori jixatidan 
bulmasa ham, mausulot sifati jixatidan hamdustlikda birinchi urinda turadi. Respublika shimoli 
va shimoli- sharqida opma, nok va bexi kup etishtiriladi. Namangan viloyatida anor, anjir, xurmo 
(yapon xurmosi) ham don pista kuprok etishtiriladi. Qashqadaryo viloyatidagi "Varganza", 
Farg’ona viloyatidagi "Quva", Surxandaryo viloyatidagi "Dashnovvot" xo’jaligini anor 
etishtirishga ixtisoslashgan. Uzumchilik respublikaning barcha viloyatlarida rivojlangan. Bu 
soxada Samarqand, Fargona, Toshkent, Jizzax va Qashqadaryo viloyatlari peshqadam bulib, 
qolgan viloyatlarda ham uni yuksaltirish uchun imkoniyatlar bor.1990 yilda O’zbekistonda 744.7 
ming t uzum etishtirildi, shuning 209.7 ming tonnasi Samarqand viloyatida etishtirildi. 
Etishtiriladigan uzum miqdori Jixatidan ikkinchi urinda Toshkent viloyati (121 ming tonna) 
turadi 
13.  CHORVACHILIK TARMOQLQRI 
  
Bu soxa respulika xalq xo’jaligining obikor dexqonchiligidan keyingi muxim tarmoqdir. 
Chorvachilikda fermer xo’jaliklari va kooperativlar tashqil etilgan. Bularni va shaxsiy 
chorvachilikni em-xashak,  mexanizatsiya va transport bilan taminlash borasida muxim 
tadbirlar amalga oshirilmouda. Respublikada 5 min boshga yakin qorakul quylari bor  kulchilik 

 
110
Navoiy, Buxoro, Qashqadaryo, Samarqand va Jizzax viloyatlarida ham turishda Surxandaryo, 
Buxoro, Qashqadaryo va qisman Xorazm viloyatlarida yirik xisor quylari boqiladi.  Fargona 
vodiysining adir va togli qismlarida xususan Namangan viloyatida mayin oq tvit beradigan 
angor echkilari boqiladi. Respublikamizda 600  mingga yaqin echkidan 1/4 qismi angor 
echkilaridir. Xozir  O’zbekistonda 4,2  mln bosh qoramol bulib, shuning 40% i sigirlardir. 
Qoramolchilikka ixtisoslashgan xo’jaliklarning kupi Toshkent, Samarqand, Qashqadaryo, 
Fargona viloyatlarida va Qoraqolpog’istondadir. Chuchqachilik Respublikada maxsus 
ixtisoslashtirilgan xo’jaliklarida tashqil etilgan. Bunday  
xo’jaliklar asosan Toshkent va Samarqand viloyatlarida joylashgan.  
Quyonchilik O’zbekiston chorvachiligining yangi tarmog’idir. Quyon chuchqadan kura tezroq 
kupayadi. U parxez gusht va muyna beradi.  
Parrandachilik ham tez kupayadigan va serdaromad tarmoqdir. Parrandachilik respublikaning 
deyarli barcha viloyatlari va Qoraqolpogistonda joylashgan.  
Baliqchilik. O’zbekistonda tabiiy va suniy suv xavzalarida rivojlantirilmoqda. Baliq 
mausulotlarini etishtirishda intensiv rivojlanayotgan suniy suv xavzalarining xissasi kattadir. 
Yirik baliqchilik xo’jaliklari Sirdaryo, Jizzax viloyatlari (Arnasoy, Aydarkul), Toshkent 
(Dashchi) va Xorazm viloyatidadir.  
Pillachilik. Respublikamiz pilla etishtirish buyicha dunyoda Yaponiya va Xitoydan keyin 
uchinchi urinda turadi. Sunggi yillarda tutzorlar maydoni kengaytirildi, qurt boqishni ilg’or 
agratexnika usullari joriy qilishda, qurt urug’i maxsus inkibatorlarda o’chrilgach, maxsus 
xonalarda boqiladi. O’zbekistonda pillachilik geografiyasi ancha uzgarib ketgan. İlgari 
respublikada etishriladigan pillaning 85%ini Fargona vodiysi beradigan edi. Endilikda 
pillachilik O’zbekistonning barcha viloyatlarida va Qoraqalpogistonda ham rivoj topib, 
Fargona vodiysi respublikamiz pillasini sal kam yarimini bermoqda.  
Asalarchilik. O’zbekistonda bu tarmoqni rivojlantirish uchun tabiiy imkoniyatlar ko’p. 
O’zbekiston hushbuy va utkir asali bilan mashxur. Ayniqsa togli rayonlarni shifobaxsh may 
asali tariflidir. Xar yili O’zbekistonda 20 ming tonagacha asal yig’ib olinadi.  
Darrandachilik (muynachilik). O’zbekiston xo’jaliklarida qora tulki, norka va boshqa muynali 
hayvonlar asosan Amudaryo hamda Sirdaryo qirg’oqlarida urchitilmoqda. Muynalarning kup 
qismini Qoraqalpog’iston, Surxondaryo va Jizzax viloyatlari etkazib bermoqda.  
 
10-sonli maruza  
MAVZUSİ: O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING ICHKI IQTISODIY- GEOGRAFIK 
RAYONLARI. TOSHKENT IQTISODIY RAYONI  
Guruh 3b-kurs geografiya 
O’qitish vaqti: 2 soat                                                               Talabalar soni:   14 
O’qitish darsining strukturasi  
Maruza, savol-javob, diskussiya 
Maruzaning rejasi: 
1. Respublikaning xozirgi mamuriy bulinishi. 
 
2. Respublikani iktisodiy rayonlashtirish. 
3.Toshkent iktisodiy rayonini joylashgan urni, 
Respublikada tutgan urni, maydoni. 
4. Toshkent iktisodiy rayonini tabiiy sharoiti va tabiiy 
resurslari. 
5. Aholisi va mexnat resurslari. 
6. Xujalikning asosiy xususiyatlari. 
7. İchki rayonlar va yirik sanoat markazlari. 
O’quv darsining maqsadi: Mamlakatimizdagi iqtisodiy rayonlar, iqtisodiy geografik 
rayonlarning printsiplari, ixtisoslashuv va iqtisodiy geografik rayonlashtirishdan maqsad 
mazmuni tushunchalari to’g’risida chuqurroq bilim berish va ular  to’g’risida  tasavvur hosil 
qilish.    
Pedagogik masalalari: 
O’qitish xarakatining natijasi: 

 
111
1. iqtisodiy geografik 
rayonlashtirishning ahamiyatini 
yoritadilar.  
-iqtisodiy rayonlarning asosiy 
ko’rsatkichlarinitaxllil qiladilar  
-iqtisodiy geografik rayonlarning 
ixtisoslashuvini yoritadilar; 
 -tabiiy iqtisodiy zonalarga 
ajratishni ahamiyativa omillarini 
ahamiyatini tushintirib beradi.