Ta'limi vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi asqar n ig ‘m atov

1 .5 . EKOTURISTIK DUNYOQARASHLAR TIZIM I 
(KONSEPSIYALAR)
Ekoturizmning rivojlanish bosqichlari. Dunyo miqyosida bir qadar 
umumiylikka ega. Lekin ekoturistik danyoqarashlar hamma joyda ham 
bir emas.Chunki insonlarning tabiatga nisbatan, xususan ekoturistik 
sayyohlikka bo‘lgan dunyoqarashlari, ayniqsa uning tizimi, ularning

---

3 6
EKOTURIZM asoslari
xarakterlari kabi turlicha bo'lishi tabiiy hoi. «Insonlarning dunyoqa- 
rashlari, — degan edi Abu Nasr Forobiy, — ularning tashqi ko'rinishi- 
ga o'xshab turlicha bo‘ladi, fazilat ularning ilmiga, hayot tarziga, yashash 
muhitiga to'g'ridan to ‘g‘ri bog‘liqdir». Ekolog olim, professor Nikolay 
Feodorovich Reymers: «Ekologiya keng ma’noda insonlarning yashab 
ketishi haqidagi ta ’limot», deb aytgan edi. Chunki insoniyatning Yer 
kurrasida yashash muddati ekologik dunyoqarashlarini amalga tatbiq 
qila olish imkoniyati bilan belgilanadi.
Ekoturistik konsepsiya — tabiat va turizmning o'zaro munosabati 
to'g'risidagi qarashlar, y a ’ni bu moddiy dunyoda sayyohlikning о ‘mi, 
ahamiyati, mazmuni va mohiyatini aks ettiruvchi dunyoqarashlar tizimi.
Jamiyat qonunlari — kishilarning xatti-harakatlarini yoki biron- 
bir obyektga nisbatan (shu jum ladan tabiatga nisbatan) munosaba- 
tini belgilaydigan ij'timoiy m e’yorlar yig'indisi. Tabiat qonunlari — 
kishilarni o ‘rab turuvchi tabiiy m uhitda kechayotgan hodisa va ja- 
rayonlarning jam iyat qonunlariga bo'ysunmaydigan va kishilar fao- 
liyatisiz ham namoyon bo ‘la oladigan holati. Tabiat qonunlariga: 
tabiiy omillarning birgalikda harakat qilishi, tabiiy modda (suv, 
energiya, kislorod, uglerod...)larning katta va kichik aylanishi, modda 
va energiya tezlanishi, tirik organizmlarning evolutsion rivojlanishi 
va shu kabilar kiradi.
Hozirgi ilmiy adabiyotlarda ekoturistik dunyoqarashlar m azm u­
ni va mohiyati b o ‘yicha guruhlashtirilm agan (klassifikatsiyalan- 
magan). Shuning uchun ham hozirda shartli ravishda quyidagi eko­