Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

10.2. Xo‘jalik yurituvchi subyekt moliyaviy resurslaridan 
foydalanish samaradorligi 
 
Iqtisodiy munosabatlarni takror ishlab chiqarish shakllaridan 
biri sifatida XYuSlar moliyasining harakati minimal xarajatlarda 
maksimal 
natijalarning 
olinishini 
nazarda 
tutuvchi 
samaradorlikning umumiqtisodiy me’zoniga bo‘ysunadi. Shu 
sababli XYuS moliyaviy resurslaridan foydalanish samaradorligini 
quyidagi formula orqali tasavvur etish mumkin: 
S
мр
= N
м ф
 : X
мр
 
Bu yerda: S
мр
- XYuS moliyaviy resurslaridan
foydalanish samaradorligi; 
N
м ф
- ma’lum davr (o‘tgan yoki rejali) uchun XYuS 
faoliyatining moliyaviy natijasi; 
X
мр
- shu moliyaviy natijani qo‘lga kiritish uchun 
XYuS tomonidan sarflangan (yoki rejalashtirilgan)
moliyaviy resurslar xarajatlari
XYuS moliyaviy resurslaridan foydalanish samaradorligini 
aniqlashda shu narsani inobatga olish kerakki, moliyaviy natija 
faqatgina moliyaviy emas, balki moddiy va mehnat resurslari 
xarajatlarining natijasi hamdir. Shuning uchun ham, masalan, 
mahsulotni realizatsiya qilishdan olingan foydani taqqoslab turib, 
buning natijasida faqat faoliyatning sof moliyaviy tomonini 
xarakterlovchi ko‘rsatkichga ega bo‘lamiz, deb hisoblash 
maqsadga muvofiq emas. Bu XYuS moliyaviy-xo‘jalik faoliyati 
samaradorligini ifodalovchi yaxlit ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib, unga 
kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonida moddiy-ishlab 
chiqarish va moliyaviy oqimlarning ajralmas bog‘liqligi xosdir. 
Yuqorida bildirilgan fikr o‘ziga moliyaviy natija va moliyaviy 
xarajatlarning tavsifini mujassam etuvchi XYuS moliyaviy-xo‘jalik 
faoliyatining samaradorligini xarakterlovchi boshqa ko‘rsat-
kichlarga ham to‘liq tegishlidir. Shunday bo‘lishiga qaramasdan 
tahliliy maqsadlar uchun bu majmua (to‘plam)dan aynan 
XYuSning moliyaviy faoliyatini, uning moliyaviy va baho 
229 

∆