Taqrizchilar: Toshkent davlat texnika universiteti "Informatika" kafedrasi dotsenti O

V BOB
NORTON COMMANDER QOBIQ DASTURIDA ISHLASH


5.1. Qobits dasturlar hatsida umumiy ma’lumotlar

Operatsion tizim bilan ishlash dasturlari orasida eng ommaviylashgan qobiq dastur Norton Commander (NC) qobiq dasturi hisoblanadi. Odatda, DO$ muhitida fayl va kataloglar yaratish, qayta nomlash, nusxa olish, o’chirish kabi bir qator ishlarni bajarishga to’g’ri keladi. Lekin MS DOS operatsion tizimi muhitida fayl va kataloglar bilan ishlash birmuncha noqulaylik tug’diradi, ya’ni foydalanuvchi fayl va kataloglar bilan ishlash buyrukdarining yozilishini, fayllar nominiyed sakdashi va hokazo ma’lumotlarni bilishi talab qilinadi. Fayl va kataloglar ro’yxatini ko’rish uchun doimiy ravishda dir buyrug’ini kiritish kerak bo’ladi. NC dasturida esa bu buyrukdar funktsional tugmachalarga o’rnatilgan. SHuning uchun NC qobiq dasturidan fayl va kataloglar bilan ishlashda foydalanish qulay. NC qobiq dasturidan boshqa MS DOS OT muhiti bilan ishlash uchun mo’ljallangan bir qator qobiq dasturlar, xususan Volkov Commander (NC qobiq dasturiga o’xshash), Pie Commander, Com­mand Processor, Qdos, Path Minder, Xtree, Victoria kabi dasturlar yaratilgan bo’lib, ular ko’pchilik mamlakatlarda, jumladan respublikamizda ham ommalashmadi. Hatto Windows qobiq dasturining dastlabki versiyalari NC analogi asosida yaratildi.

Norton Commander qobiq dasturi yordamida DOS ning ixtiyoriy buyrug’ini bajarish bilan bir qatorda:

• 
  fayl yaratish, tsayta nomlash, ko’chirish va o’chirish
  
• 
  fayllarni arxivlash va arxivdan tiklash;
  
• 
  diskdagi katalog mazmunini yatstsol ko’rish;
  

— diskdagi katalog daraxtini ko’rish, kerakli kataloglarga o’tish;

• 
  katalog yaratish, tsayta nomlash, ko’chirish va o’chirish;
  
• 
  matnli yoki arxivlangan fayllarni ko’rish;
  
• 
  matnli fayllarni tahrir tsilish, diskka yozish;
  
• 
  ma’lumotlar bazasi va elektron jadvallar bilan ishlash;
  
• 
  tugmachalar majmuasi yordamida yana bir qator ishlarni bajarish mumkin.
  

Norton Commander dasturining bir necha versiyalari yaratilgan. Xususan, NC dasturining 5.0. versiyasi ishlashi uchun kompyuterda 512 Kbayt hajmda operativ xotira va 4.5 Mbayt diskda bo’sh joy bo’lishi zarur. NC dasturining inglizcha va ruscha versiyalari mavjud, masalan; inglizcha versiyasidagi Edit bandi, ruscha versiyada "Pravka", Delete bandi "Udal" deb tavsiflangan.