Тарих фалсафаси


Download 265.5 Kb.
Sana08.01.2023
Hajmi265.5 Kb.
#1084188
Bog'liq
5-мавзу. тарих фалсафаси

ТАРИХ ФАЛСАФАСИ

  • Аврелий Августин
  • Тарихнинг мазмуни – боқийликка элтувчи йўлдан боришда,
  • инсон ҳаётининг мазмуни
  • эса – Худога хизмат қилиш, гуноҳлардан фориғ бўлишдадир.
  • Ибн Халдун
  • Аввало, тарихнинг мазмуни, у тагаганидан кейин аниқ бўлади
  • Шунингдек, тарих
  • нинг мазмуни
  • ҳақида эркинлик,
  • ижод тушунча
  • ларига таяниб
  • сўз юритиш
  • ҳам мумкин.
  • Тарихнинг мазмуни мутлақ руҳ ўзини
  • ўзи англаб етишидадир.
  • Карл Ясперс
  • Тарихнинг қуйидаги босқичларини фарқлайди:
  • Тилларнинг
  • вужудга
  • келиши,
  • Меҳнат
  • қуроллари
  • ихтиро
  • қилиниши,
  • Оловдан
  • фойдаланишга
  • киришилиши
  • Тарихнинг мазмуни
  • XIX асрда
  • фалсафадан
  • ажралиб
  • чиқди.
  • социология
  • Фан жамиятни
  • тушунишга
  • нисбатан
  • фалсафий
  • ёндашувларни
  • асосан тан
  • олади
  • Айни вақтда
  • ўз предмети
  • ва тадқиқот
  • методларига
  • эга
  • О.Конт
  • Биринчи қисм ижтимоий
  • статикани, яъни ижтимоий
  • тизимларнинг мавжудлик
  • шартларини ва уларнинг амал
  • қилиш
  • қонунларини,
  • иккинчи қисм эса – ижтимоий
  • динамикани,
  • яъни жамиятнинг
  • ривожланиш ва ўзгариш
  • қонунларини ўрганади.
  • К.Маркс
  • (1818-1883)
  • Ф.Энгельс
  • (1820-1895)
  • Жамиятни ўз-ўзидан ривожланадиган, иқтисодий
  • ривожланишнинг бир босқичидаги барча
  • мамлакатлар учун умумий бўлган ўта мураккаб
  • тизим сифатида тавсифлайди.
  • Герберт Спенсер (1820-1903)
  • Социологияда органик йўналиш асосчиси
  • Жамиятга индивидлар бирлашмаси сифатида ёндашади.
  • Унинг фикрича, мазкур индивидларнинг ривожланишидаги
  • фарқлар жамият эволюциясининг
  • дастлабки шартлари ҳисобланади.
  • Э.Дюркгейм
  • (1858-1917)
  • Жамиятни тушунишни қадриятлар тизими билан боғлаган, фақат шу йўл билан тарихни унинг ўзига хос хусусиятига мувофиқ тарзда ўрганиш мумкин, деб ҳисоблаган
  • Макс Вебер (1864-1920)
  • Онгнинг ўзаро алоқаси
  • замирида субъектнинг
  • қадриятга бўлган
  • муайян муносабати ётади.
  • Таҳлил қилинаётган материал
  • нинг иқтисодий, диний
  • ва ахлоқий қадриятлар
  • билан ўзаро нисбатини
  • аниқлаш лозим.
  • И.А. Каримов (1938 й.т.)
  • Тарихий хотираси бор инсон
  • иродали инсон, жамиятнинг ҳар бир
  • аъзоси ўз ўтмишини яхши билса,
  • бундай одамларни йўлдан уриш,
  • ҳар хил ақидалар таъсирига олиш
  • мумкин эмас.
  • Тарих сабоқлари инсонни ҳушёрликка
  • ўргатади, иродасини мустаҳкамлайди.
  • Тарих сабоқлари инсонни ҳушёрликка
  • ўргатади,иродасини мустаҳкамлайди.
  • Н.Жўраев (1952 й.т.)
  • Ҳозирги замон тарих фалсафасининг қуйидаги
  • вазифаларини белгилайди:
  • Инсоният тари-
  • хи ривожланиш
  • қонуниятларини,
  • уларнинг манба-
  • лари ва моҳиятини
  • ўрганиш;
  • Инсоният тарихини,
  • жумладан, миллий
  • тарихни ҳам ҳозиргача
  • таъсирини ўтказиб
  • келаётган коммунистик
  • мафкура асосидаги
  • Илмий методологияда
  • мавжуд бўлган тамойил-
  • лардан воз кечиб,
  • миллий истиқлол ғояси
  • асосида ўрганиш ва
  • даврлаштириш
  • муаммосини ҳал этиш;
  • Цивилизациялар ва
  • маданиятлар юзага
  • келишининг яхлит
  • тизимини ишлаб
  • чиқиш, улар инқирози
  • сабабларини
  • чуқур таҳлил этиш;
  • Умуммий шаклини
  • таҳлил этиш, уларни
  • ўтмиш, бугун, кела-
  • жак тизимида мантиқан
  • ўрганиш ҳамда инсоният
  • истиқболи ҳақида тасав-
  • вурларга аниқлик
  • киритиш;
  • Тарихий тараққиёт омилларини
  • диний ва дунёвий қонунлар
  • нуқтаи назаридан ўрганиш,
  • назарий жиҳатдан бақувват
  • илмий ва амалий асосланган
  • хулосаларни ишлаб чиқиш;
  • Қадриятлар тизимини
  • ҳозирги замон талаблари
  • нуқтаи назаридан тадқиқ
  • этиш ва баҳолаш;
  • Фалсафанинг тарихий жараённи ва тарихий
  • билишни талқин қилиш билан
  • боғлиқ бўлган бўлими
  • Тарих фалсафаси
  • Бу фалсафанинг тарихий
  • жараён мазмуни,унинг қонуниятлари
  • ва асосий йўналишларини тушунтириш билан
  • шуғулланувчи, шунингдек
  • уни билиш методларини
  • асословчи бўлими.
  • Тарих фалсафасининг
  • тузилиши
  • Тарих фалсафаси
  • онтологияси
  • Тарих фалсафаси
  • гносеологияси
  • Тарих фалсафаси
  • тарихи
  • Тарих фалсафаси
  • антропологияси
  • Тарих фалсафасининг функциялари
  • назарий функцияси
  • методологик функцияси
  • прогностик функцияси
  • диний-мифологик
  • теологик
  • онтологик
  • аксиологик
  • технократик
  • идеалистик
  • натурализм
  • Объектив
  • идеализм
  • гносеологик
  • натуралистик
  • Тарих фалсафасининг
  • концепциялари
  • ТАРИХ ФАЛСАФАСИНИНГ УЧ МУҲИМ
  • ЙЎНАЛИШИ
  • прогрессив,
  • регрессив
  • циклли
  • Ҳозирги замон тарих фалсафасида тарихий жараён
  • мантиғи ва йўналишини тушунтиришга нисбатан
  • икки асосий ёндашув
  • ФОРМАЦИОН ЁНДАШУВ
  • ЦИВИЗАЦИОН ЁНДАШУВ
  • Хулосалар:
  • Тарих фалсафаси – бу фалсафанинг тарихий жараён мазмуни, унинг
  • қонуниятлари ва асосий йўналишларини тушунтириш
  • билан шуғулланувчи, шунингдек уни билиш методларини
  • асословчи бўлими. Қуйидагилар тарих фалсафасининг таркибий қисмлари
  • ҳисобланади: тарих фалсафаси онтологияси, тарих фалсафаси
  • гносеологияси, тарих фалсафаси тарихи, тарих фалсафаси
  • антропологияси. Тарих фалсафасининг дунёқарашга доир,
  • назарий, методологик ва прогностик функциялари фарқланади.
  • Тарих фалсафасининг ҳозирги концепциялари орасида гносеологик
  • йўналиш (танқидий тарих фалсафаси), онтологик концепция,
  • аксиологик концепция, тарихнинг технократик концепциялари
  • алоҳида ўрин эгаллайди.
  • Формацион ва цивилизацион ёндашувлар тарихий жараён
  • йўналишини айниқса тўлиқ ва теран акс эттиради.
  • Айрим тадқиқотчилар кўрсатилган ёндашувларга мувофиқ
  • монадага доир ёндашувни
  • тахмин қиладилар.

Download 265.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling