17-§. ÎSIYO MÀMLÀKÀTLÀRINING O‘RTÀ ÀSR SHAHARLÀRI O‘rtà àsr shaharlàri. Sharq
màmlàkàtlàri o‘rtà àsrlàrning ri-
vîj
làngàn dàvrigà turli payt
dà o‘t-
gànlàr. Bu hîl hàr bir màm
làkàtdà
ishlàb chiqàrish tà
ràqqiyoti turli
dàràjàdà bo‘l
gàni bilàn izîhlànàdi.
Dàstlàb ma’muriy màrkàz yoki
hàrbiy qàl’àlàr sifàtidà tàsh
kil tîp-
gàn o‘rtà àsr sha
har
làri, hunàr-
mànd
chilik và sàvdîning yuksàlà
bîrishi bilàn judà tåz rivîjlàngàn.
Îsiyoning eng yirik shaharlàri:
Chànyàn, Lîyan, Õànchjîu, Kàmà- kurà, Kiîtî, Îsàkà, Dåhli, Bag‘ dod, Buxoro va Samarqand edi. Ulàrdà màktàblàr, kutubõînàlàr
tashkil qilingan, îlimlàr, shîirlàr, ràssîmlàr, musiqàchilàr
yashàb ijîd qilgànlàr. Îsiyo shaharlàri dàvlàt yerlàridà
vujudgà kålgànidàn Yevropa shaharlàridàn fàrqlirîq yirik
zamindorlàrgà qàrshi kuràsh olib bormaganlar.
Îsiyoning yirik dàvlàtlàridàn biri Õitîydà o‘rta asr
shaharlàrining vujudgà kålishi và rivîjlànishi IX–XIII
àsrlàrgà to‘g‘ri kålàdi. Shaharlàr Õitîyda impåràtîrgà
bo‘ysungàn.
Shaharlàrning tàraqqiyotigà istilîchilik urushlàri to‘sqin-
lik qilgan. Jumladan, Hindistîn và uning shaharlàri o‘rtà
àsrlàrdà judà ko‘p màrîtàbà chåt bîsqinchilàr hujumlàrigà
uchràgàn.
Yaponiyaning o‘rtà àsrlar shaharlàri buddà ibî-
dàtõînàlàri àtrîfidà, àlîqà båkàti và yo‘l ustidà, dångiz
75
III BOB. JAHON XALQLARI O‘RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA bo‘yidà, qàl’à atrofidà vujudgà kålàdi. Õeyyan shàhri
1177-yilda yong‘in nàtijàsidà vayron bo‘ladi. Bu shahar
qayta tiklàngànidàn so‘ng Kiîtî nîmini îlib màmlàkàt
pîytàõtigà àylànàdi. Kiîtî ko‘p àsrlàr dàvîmidà Yaponi-
yaning iqtisîdiy, màdàniy và diniy màrkàzi bo‘lib qîlàdi.
